Can’t Stop

Het spel …

De onlangs overleden Sid Sackson was een legendarische spelauteur. Vele van zijn spellen worden nog steeds vaak gespeeld, al zijn ze tientallen jaren oud. Eén zo’n klassieker is Can’t Stop, dat voor het eerst door Parker werd uitgegeven. Die uitgave is alleen nog tweedehands te krijgen, maar bij zo’n klassieker duurt het natuurlijk nooit lang voor een uitgever het weer oppikt. Een kleine tien jaar geleden was dat Franjos, onlangs heeft Ravensburger een nieuwe editie op de markt gebracht. Daardoor is het ook in Nederland weer goed te krijgen.

Can’t Stop wordt met een bord geleverd, maar is essentie een echt dobbelspel. Als je aan de beurt bent, gooi je met vier dobbelstenen. Van de gegooide getallen moet je twee paren maken. Daarbij zijn meestal wel twee of drie combinatiemogelijkheden. Een worp van 2,3,5 en 6 kan bijvoorbeeld resulteren in 5 (2+3) en 11 (5+6), 7 (2+5) en 9 (3+6) en dubbel 8 (3+5 en 2+6).

Op het bord staan kolommen voor alle elf (2 t/m 12) mogelijke combinaties. Na een worp plaats je een pion op de kolom van ieder getal dat je hebt gekozen, of je plaatst de pion een vakje verder als je deze beurt al eerder voor die kolom hebt gekozen. Klinkt eenvoudig, maar er staan je maar drie pionnen ter beschikking, zodat je maximaal op drie kolommen per beurt kunt inzetten.

Het doel van het spel is om als eerste drie kolommen af te maken. Iedereen die wel eens met een dobbelsteen gooit, weet dat je met twee dobbelstenen veel vaker 7 gooit dan 2 of 12. De kolom van de 7 is dus ook het langst, en die van 2 en 12 zijn het kortst. Een kolom is af als er een steen van een speler op het laatste vakje staat. Stenen van andere spelers die nog in die kolom staan, gaan uit het spel, en deze combinatie mag niet meer gekozen worden. In de loop van het spel zijn er dus steeds minder combinaties te maken met een worp.

Je mag in je beurt net zo vaak gooien als je wilt. De keuze om nog een keer te gooien of toch maar te stoppen is de essentie van het spel. Als je stopt mag je stenen leggen op de vakken waar op dat moment de pionnen staan. Kies je in een volgende beurt voor een kolom waar al een steen van jou ligt, dan plaats je de pion op het eerste vakje na je steen, en niet weer op het eerste vakje van het kolom. Stop je dan weer, dan schuif je de steen weer onder de pion. Zo kom je steeds dichter bij het einde van een kolom. Maar pas op: als je worp tot geen enkele mogelijke combinatie leidt, is je beurt direct voorbij zonder dat je een steen mag (ver)plaatsen! Voorzichtigheid is dus geboden.

… en de waardering

Ik ken weinig spellen waarvan de titel zo goed aansluit bij de spelbeleving. Na iedere worp volgt weer het dilemma van veilig stoppen of toch nog één keertje gooien. In het begin gaat het vaker goed dan later, wanneer sommige kolommen al afgesloten zijn. Maar daardoor ben je in het begin vaak overmoedig, en komt het ook in het begin regelmatig voor dat het mis gaat. Langzaam en voorzichtig wint echter niet altijd de race, want met een beetje geluk en goede risicospreiding kun je in één beurt soms enorm opschieten op een kolom. Het is die combinatie van gokken en op safe spelen die Can’t Stop tot een echte klassieker maakt. Altijd weer die ene zin: “Nog één keertje gooien…”

Voor deze nieuwste versie kende ik dit legendarische spel nog niet. Maar ik ben blij dat het opnieuw is uitgegeven: eindelijk weer een spel met simpele regels, een korte speelduur en enorm veel spanning. Het bord mag dan niet zo mooi zijn, de tacky rode doorzichtige dobbelstenen maken dat weer goed. En zie je dan maar eens te beheersen en op tijd te stoppen…

Ik ben dol op spellen met eenvoudige regels, maar moeilijke keuzes. Can’t Stop past precies in deze omschrijving. Het is zo eenvoudig, maar wat is nou het goede moment om je voortgang zeker te stellen en de dobbelstenen aan je buurman door te geven. Dit simpele idee heeft een heel verslavend spelletje opgeleverd.