Stephensons Rocket

Het spel …

Halverwege de jaren negentig begon 999 Games met het uitgeven van Nederlandse versies van Duitse spellen. Aanvankelijk was de omvang van de catalogus bescheiden, en het grote succes van Kolonisten was nog in de maak. Maar in 1999 volgde een explosie in het aanbod van 999 Games, en kwamen er ineens talloze nieuwe bordspellen bij. Een van de spellen was Stephensons Rocket, dat min of meer gelijktijdig uitkwam met Union Pacific, een ander spel met treinen en aandelen. Wellicht raakte het in al dit geweld een beetje ondergesneeuwd, want veel bekendheid heeft het spel hier nooit genoten.

Dat is jammer, want Stephensons Rocket voegt leuke elementen samen uit zulke veelgeprezen spellen als Acquire en Eufraat en Tigris. Zoals gezegd gaat het in Stephensons Rocket om treinen en aandelen. Achtergrond is Engeland in de eerste helft van de 19e eeuw, toen spoorwegmaatschappijen als paddenstoelen uit de grond schoten. De spelers bouwen deze maatschappijen uit en proberen met het verkrijgen van aandelen, het bouwen van stations en het vervoeren van goederen zoveel mogelijk geld te verdienen.

Net als in Eufraat en Tigris van dezelfde auteur mag je per beurt twee acties uitvoeren. Je hebt daarbij keuze uit drie verschillende acties, die je ook twee keer mag doen. Je mag een goederenfiche van een metropool nemen, een station bouwen of een maatschappij uitbreiden door het plaatsen van een spoorfiche. In dit laatste geval krijg je een aandeel van de betreffende maatschappij. Deze aandelen leveren later geld op, maar je kunt ze ook gebruiken om een uitbreiding van die maatschappij in een richting die jij niet wilt te vetoën.

Op het bord staan naast de metropolen ook stationssteden en de startsteden van de maatschappijen afgebeeld. Doet een maatschappij voor het eerst een metropool aan, dan krijgt de speler die de meeste fiches van die metropool heeft 2000 pond. De nummer twee krijgt er 1000. Bij stationssteden gaat het erom wie de meeste stations op deze maatschappij heeft. De speler met de meeste stations krijgt dan 1000 pond per stad aan deze spoorlijn, de nummer twee de helft daarvan.

Als twee maatschappijen elkaar tegenkomen komt het tot een fusie, net als in Acquire. De maatschappij die de fusie aanging wordt opgeheven, en spelers met aandelen in deze maatschappij mogen hun aandelen 2:1 inruilen voor aandelen van de andere. Alle aandelen van de opgeheven maatschappij worden uit het spel gehaald. Voor het zover is, krijgt de speler met de meeste aandelen van de opgeheven maatschappij 1000 pond per stad aan deze maatschappij, en de nummer twee weer de helft.

Het spel gaat zo door totdat er geen spoorfiches meer zijn, of totdat er van nog maar een maatschappij aandelen te vergeven zijn. Het komt dan nog tot een eindtelling, waarbij er geld gaat naar de spelers met de meeste goederenfiches per soort, en de meeste aandelen en stations in de overgebleven maatschappijen. De speler met het meeste geld wint.

… en de waardering

Stephensons Rocket is een erg complex spel, dat je niet na één of twee keer spelen volledig doorgrondt. Net als bij de interne en externe conflicten in Eufraat en Tigris raadpleeg je voortdurend de spelregels hoe het ook alweer zit bij de verschillende puntentellingen. Maar de aanhouder wint, want als je het eenmaal door hebt is Stephensons Rocket een erg leuk spel, dat zich makkelijk kan meten met andere aandelenspellen. Daar komt nog bij dat de geluksfactor totaal afwezig is, wat niet standaard is in dit soort spellen. Door de complexiteit wordt het echter nooit voorspelbaar. Stephensons Rocket is wel een van de mindere spellen van Reiner Knizia genoemd, maar daar ben ik het absoluut niet mee eens. Het is wel een van zijn meest ingewikkelde, maar als ik moet kiezen tussen dit spel en het eenvoudige en thematisch vergelijkbare Union Pacific, dan weet ik het wel.