Wallenstein

Het spel …

Onder het grote publiek zal Dirk Henn vooral bekend staan als de maker van Alhambra en uitbreidingen. Bij spellenliefhebbers heeft hij echter ook hoge ogen gegooid met het spel Wallenstein. Op Boardgamegeek scoort dit spel goed in de lijst met beste spellen. Een spel dat door zoveel mensen, zo hoog gewaardeerd wordt, daar was ik wel nieuwsgierig naar. Op Spiel was het spel volop verkrijgbaar en mocht dus mee naar huis.

Wallenstein heeft op het eerste gezicht overeenkomsten met Risk en El Grande. Net als in Risk moet je proberen met je legers gebieden te veroveren en dit doe je net als in El Grande door het uitspelen van actiekaarten. Maar dan zonder de nadelen van Risk dat het spel eindeloos kan duren en de gevechten één groot dobbelfestijn zijn.

Op het spelbord van Wallenstein staat Duitsland afgebeeld. Duitsland is opgesplitst in vijf regio’s die weer in kleinere staatjes zijn opgedeeld. Alle spelers beginnen met een vast aantal staatjes waarin al wat legers staan. Het spel wordt gespeeld over twee jaren, die ieder weer zijn opgedeeld in de vier seizoenen. In de lente, zomer en herfst van ieder jaar worden acties (kern van het spel) uitgevoerd en in de winter worden de punten vergeven. Wie aan het eind van het spel de meeste punten heeft wint.

Er zijn tien verschillende acties die kunnen worden uitgevoerd. Deze acties zijn globaal op te delen in vier soorten acties, namelijk in het bouwen van gebouwen (verhogen de waarde van het gebied waar ze in staan), het innen van goud of graan, het bijplaatsen van legers en het aanvallen van andere gebieden. Voor deze acties moet (behalve voor het innen van goud en graan en het aanvallen) betaald worden met goud.

Deze acties staan afgebeeld op de rand van het speelbord. Kaartjes met deze acties worden geschud. De eerste vijf acties worden open neergelegd, de andere vijf gesloten. De volgorde waarin de actiekaarten worden geplaatst, bepaalt in welke volgorde de acties uitgevoerd zullen worden. Alle spelers hebben vervolgens een bordje voor zich liggen waar deze acties ook op afgebeeld staan. De spelers leggen gesloten op alle acties een kaartje met de regio waar ze die betreffende actie willen uitvoeren of een blanco kaart om aan te geven dat ze die actie niet uit willen voeren.

Vervolgens wordt actie voor actie afgewerkt. De meeste acties kunnen snel worden afgehandeld. Iedereen heeft immers al gekozen welke actie in welk gebied gaat plaatsvinden, je moet het dan alleen nog even doen. Bij het innen van goud en graan komt er alleen een onrustfiche op het betreffende gebied te liggen. De bevolking kan het namelijk nooit zo waarderen dat ze goud of graan moeten afstaan. Als er een tweede of derde fiche wordt gelegd in een gebied komen de onderdanen zelfs in opstand. Je moet dan een boerenleger zien neer te slaan.

Verder is er de aanvalsactie. Hierbij kan je tot op het laatste moment gaan twijfelen welk aangrenzend land je gaat aanvallen. De manier waarop het conflict wordt uitgevochten is uiterst charmant. Op tafel staat namelijk een grote toren. Bij een gevecht bepalen beide spelers hoeveel legers deelnemen aan het gevecht. Deze legers worden vervolgens in de toren gegooid. Doordat er obstakels in de toren zijn geplaatst komen niet altijd alle leger die in de toren gegooid worden er ook weer uit. Er blijft nogal eens wat hangen en bovendien komt er ook nog wel eens wat uit dat er nog in zat van een vorige vechtpartij. Als je met grote overmacht aanvalt, is het wel redelijk zeker dat je wint, maar zeker als er de partijen ongeveer even sterk zijn, is het echt afwachten wie er wint. Echter, de blokjes die blijven hangen, komen er altijd wel weer uit. De winnaar mag vervolgens zoveel blokjes terugplaatsen op het bord als er meer uitkwamen dan van zijn tegenstander. De andere legers zijn dood. Stel bijvoorbeeld dat er zes blauwe en vier rode blokjes uit de toren komen, dan gaan er twee blauwe terug naar heb bord en zijn de andere acht legers dood. Blokjes van andere legers die uit de toren komen worden gewoon genegeerd en later weer meegegooid.

Na de derde ronde, breekt de winter aan. In de winter moet eerst gecontroleerd worden of er wel genoeg te eten is voor alle gebieden. Dit gebeurt door te kijken of de hoeveelheid graan die je geïnd hebt, wel even groot is als het aantal landen dat je bezet houdt. Zo niet dan breken er weer één of meerder onrusten uit waarin je tegen boerenlegers moet vechten. Daarna krijg je punten voor het aantal landen dat je bezet houdt en de gebouwen die hier in staan. Na de tweede telling is het spel ten einde.

… en de waardering

Wallenstein is een topper. De originele manier waarop de acties worden gepland en waarmee conflicten worden uitgevochten levert een superspannend spel op. Je moet constant op je hoede zijn. Voor je het weet plan je een actie in een gebied dat net veroverd is door iemand anders. Ook het aanvallen levert veel hersenkrakers op. Je kunt wel zoveel mogelijk gebieden veroveren, maar al die monden moeten in de winter gevoed worden. Als je dat niet kan, dan breken er onlusten uit waarbij je ook gebieden kan verliezen. Daarom is het soms verstandiger om een gebied met lekker veel gebouwen te veroveren op je tegenstander. Maar ja, let daarbij op dat het gebied waarvan uit je de aanval pleegt, niet te verzwakt achterblijft, want voor je het weet wordt je zelf aangevallen.