Eastern Empires

Geplaatst door

Het is nauwelijks meer voor te stellen, maar tot niet zo lang geleden bestond bordspellen als hobby vrijwel niet. Tot ver in de jaren 90 moest je het doen met matige familiespellen en was Risk zo’n beetje het best denkbare spel voor mensen die iets meer inhoud wilden. Wilde je meer dan dat (en wie wilde dat niet), dan was je aangewezen op de spellen van de Amerikaanse uitgever Avalon Hill.

Als je spellen rangschikt op complexiteit en bijvoorbeeld Boter, Kaas en Eieren en Ganzenbord aan het ene uiteinde plaatst, dan komen de spellen van Avalon Hill aan het andere einde. Vrijwel zonder uitzondering betrof het daar spellen met de uiterlijke charme van de architectuur van de DDR, hadden de regels de ondoorgrondelijkheid van de Tractatus Logico-Philosophicus en de dikte van Oorlog en Vrede, duurden ze vijf etmalen (exclusief slaap- en eetpauzes) en had je minstens twaalf spelers nodig. Ik overdrijf misschien een klein beetje, maar makkelijk kreeg je ze niet op tafel.

Maar ja, je moest wat en zo kwam ik als student ook in aanraking met deze spellen. De meeste indruk maakte Civilization, een van de meest baanbrekende bordspellen ooit bedacht. Zonder dit spel was Sid Meier een onbekende naam gebleven, kende niemand het begrip ‘tech tree’ en hadden massa’s bord- en computerspellen nooit het levenslicht gezien. Zoals de naam al zegt en iedereen kan vermoeden die een dergelijk spel heeft gespeeld, draait het daar om de opbouw van beschavingen over vele millennia en nog meer uren.

Een fascinerend concept, maar ook hinderlijk lang. Ik heb het destijds een paar keer gespeeld, zonder het ooit in één dag uit kunnen spelen. Zodoende verliet het mijn verzameling en had ik geen ambitie het ooit nog weer een kans te geven.

We spoelen de tijd ruim een kwarteeuw door en toen vond ik Eastern Empires ineens op de deurmat. Eastern Empires is de oostelijke helft van Mega Civilization, een monsterlijke doorontwikkeling van het originele Advanced Civilization, een spel voor mensen die het gewone Civilization iets te simpel vonden. Dat zou ik natuurlijk nooit gaan spelen, het idee!

Maar je weet hoe dat gaat. Inmiddels had ik ruim 25 jaar ervaring met diverse complexe spellen, ik heb zelfs al enkele 18xx-spellen gespeeld, dus hoe erg kon het zijn? Bovendien kregen het nieuwe MegaCiv en de twee afzonderlijke helften Western en Eastern Empires goede kritieken. Ik besloot het spel een hernieuwde kans te geven en vond enkele zielsverwanten.

Zo begonnen we op een zaterdagochtend met de ontwikkeling van vier beschavingen tussen ongeveer de Perzische Golf en de westelijke Himalaya: de Perzen, de Parthen, Kushan en de Indusvallei.

Afgezien van wat administratie kent iedere beurt dezelfde eenvoudige opbouw: bevolkingsgroei, verplaatsing, eventuele conflicten en stedenbouw, handelskaarten krijgen en ruilen, en ten slotte het kopen van beschavingskaarten. De eerste beurten zijn erg snel voorbij. Iedere beschaving heeft een bescheiden bevolking en bestrijkt daarmee een beperkt grondgebied. Van conflicten is nog geen sprake en de bevolking is te klein voor het stichten van steden.

Vanaf de vierde beurt ontstaat er meer dynamiek. De eerste steden beginnen inkomsten te leveren aan handelskaarten, zoals huiden en vlas. Al snel nemen de inkomsten toe en dan begint het echt te leven: de ruilhandel en de catastrofes doen hun intrede. Individuele kaarten hebben gewoon de gedrukte waarde, wat in de praktijk niets is. De beste kaarten hebben een waarde van 9, terwijl de goedkoopste beschavingskaarten, waar het allemaal om te doen is, al 50 kosten. Maar heb je dezelfde goederenkaarten, dan nemen ze kwadratisch in waarde toe. Twee dezelfde kaarten met de waarde 1 zijn al 4 waard, en twee dezelfde met waarde 9 zelfs 36 (ik laat het als oefening aan de lezer om de formule af te leiden).

Ruilen is dus voor alle betrokken partijen al snel profijtelijk. De prijs die je betaalt is het verhoogde risico op rampen. Iedere stapel bevat namelijk twee van die akelige kaarten. Eentje gaat automatisch af op de ongelukkige speler die de kaart trekt. De andere kun je ruilen met je medespelers, en dan is degene die met deze hete kastanje blijft zitten de Sjaak.

Zo was ook het verloop van onze partij (‘potje’ doet het echt geen recht). In het begin was het nog vooral tactisch geschuif met bevolkingsfiches om elkaar een beetje uit de weg te gaan en toch de interessante plekken voor de steden in te pikken. Ik speelde met Indus, dat start in een erg vruchtbaar gebied. Heel geschikt om je steden te onderhouden, maar die steden bouw je liever ergens anders. Daar steden bouwen kost vruchtbare landbouwgrond en daarbij bestaat er een groot overstromingsrisico. Op zoek naar geschikte plaatsen om steden te bouwen kwam ik dus al snel in botsing met al mijn buren, wat niet altijd goed afliep. Dankzij enkele ongelukkige of juist fortuinlijke (voor mij, niet voor de buren) catastrofes was mijn imperium snel opgesplitst in drie delen, die zich moeilijk lieten verenigen en alle drie kwetsbaar waren voor invallen van buitenaf.

Ik was niet de enige met problemen. Door een vroege vulkaanuitbarsting raakten de Parthen hun beide steden kwijt en moesten ze welbeschouwd opnieuw beginnen. Kushan werd het slachtoffer van een burgeroorlog (waar ik van profiteerde), maar met de Himalaya in de rug was hun gebied bijna ongenaakbaar. De Perzen ondertussen glipten overal doorheen. Tel daarbij op dat aan de Perzische Golf allemaal aantrekkelijke en goed verdedigbare locaties voor steden liggen, en ze hadden ook nog eens nauwelijks last van agressieve buren. In een vroeg stadium had ik mezelf weten te verzekeren van twee steden op de grens van de Perzische Golf en de Indische Oceaan. De Perzen lieten me met rust, maar de twee groene steden werden steeds meer omsingeld door een zee van paars. Omdat de Perzen inmiddels ook landbouw hadden ontwikkeld, werd die kleur paars steeds dieper en het aantal barbaarse boerenburen steeds groter.

Dat moest dus wel een keer slecht aflopen, maar de annalen vertellen verder niet wat er gebeurd is. De dag was inmiddels ver gevorderd. De lunchpauze niet meegeteld hadden we er ruim zeven uur opzitten, maar het spel bevond zich nog midden in de bronstijd. De late bronstijd moest nog komen en het spel eindigt pas met de vroege ijzertijd. In speltermen waren we daar nog minstens vier rondes van verwijderd, op de klok had dat nog zeker zo veel uren gekost.

We besloten het maar vroegtijdig de beëindigen. De puntentelling bevestigde wat iedereen al had gezien: de andere spelers hadden de Perzen te veel met rust gelaten, wat in hun duidelijke overwinning resulteerde.

Ik ben normaal niet van de lange spellen, omdat ze meestal hun speelduur niet rechtvaardigen. Als ik een hele dag spelletjes doe, speel ik liever verschillende spellen en biedt één enkel megaspel meestal niet dezelfde variatie als een combinatie van verschillende korte en lange spellen. Van Eastern Empires kun je dat misschien ook zeggen. Aan de andere kant heb ik me tijdens die zeven uur geen moment verveeld. Belangrijker: ik heb ook geen moment verlangd naar het einde, zodat ik een ander spel kon doen. En al komt het zelden voor dat ik spellen van deze lengte speel, dat gevoel bekruipt me dan altijd wel.

Kortom, ik zou Eastern Empires graag vaker willen spelen. Bovendien graag met een speler extra. Met minder dan vier wordt het onderhandelen tussen de spelers vervangen door een marktbord met slimme regels omtrent het ruilen, maar het mist toch de interactie van het onderlinge ruilen. Alleen daarom al verheug ik me op een tweede potje. Oh, en natuurlijk om me te revancheren voor mijn vele strategische blunders.

2 reacties

  1. Afgelopen kerst mocht ik aanschuiven bij 6 anderen voor het klassieke Civilization. Ook daar duurde het 7+ uur en waren we nog zo’n 4+ beurten van het eind verwijderd en leek er een duidelijke winnaar te zijn en hebben we ons geen moment verveeld. Ik lag achter op de rest, maar voelde me nog geenszins verslagen. De rampen kunnen behoorlijk wat teweeg brengen.

Laat een antwoord achter aan Leonard Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *