…en de waardering

Onze recensies hebben altijd dezelfde opbouw. Na  het blokje met algemene informatie over het aantal spelers, de speelduur, de auteur en en uitgever, het blokje waar lezers het spel kunnen waarderen en de beschrijving van het spel volgt ons oordeel. Ons oordeel bestaat uit een toelichting en een aantal pionnen (één tot en met vijf). In dit blog leg ik uit hoe ik de schaal gebruik en welke waarde je aan mijn pionnen moet hechten.

Met de pionnen geven we primair aan hoe leuk we een spel vinden. Dat is natuurlijk ontzettend subjectief. Zoveel mensen, zo veel meningen. Het kan dus heel goed zijn dat jij het niet met mij eens bent en dat is helemaal goed. Ik ben daarbij altijd eerlijk, ook als ik een spel cadeau of als recensie-exemplaar heb gekregen en de gever het misschien niet zo leuk vindt om te lezen dat ik het spel niet zo leuk vind. De lezer staat namelijk voor mij centraal, die heeft recht op mijn ongezouten mening omdat dat het meest informatief is. Ik geef de meeste spellen een drie. Dat zijn prima spellen, die ik met plezier speel, maar die wel een beetje in de grote middenmaat vallen. Als een spel boven het maaiveld uitkomt, dan krijgt het een vier. En alleen mijn echte favorieten krijgen een vijf. Als ik weinig of geen plezier beleef aan het spelen van een spel, dan krijgt het een twee. Alleen spellen die ik echt slecht vind, krijgen een één.

Mijn persoonlijke voorkeur speelt natuurlijk een doorslaggevende rol. Ik speel zelf het liefst de net wat stevigere familiespellen en spellen voor gevorderden en dat type spellen heeft bij mij dus een hogere kans om een hoge score te krijgen dan luchtige tussendoortjes. Die zal ik (zelfs als het een heel goed spellensnackje is) doorgaans niet hoger dan drie of bij hoge uitzondering vier pionnen geven. Expertspellen vind ik soms dan weer te complex en te lang en die scoren dus ook minder goed bij mij en zullen niet snel de maximale score halen. Behalve type spel beïnvloeden ook thema, uiterlijk en uitvoering mijn waardering van een spel. Voor sommige thema’s loop ik gewoon niet zo warm en als een spel er dan ook nog onappetijtelijk uitzien, dan staat het op het moment dat het op tafel komt wel een beetje op achterstand.

Wat verder regelmatig een rol speelt is hoe origineel een spel is. Ik heb honderden spellen gespeeld en als er dan een spel voorbij komt dat heel erg lijkt op andere spellen (“dertien in een dozijn”), dan drukt dat mijn waardering. Maar het kan best zijn dat iemand die nieuw is in de hobby het spel wel super leuk vindt. Ik vind het leuk om nieuwe dingen te ontdekken aan de spellentafel dus een innovatief spel heeft bij mij dan juist weer een streepje voor.

Vanwege de subjectiviteit van ons oordeel, is de toelichting die we bij de waardering geven misschien wel belangrijker dan het aantal pionnen zelf. Ik probeer mijn toelichting zo te schrijven dat duidelijk wordt waarom ik een spel leuk of juist niet leuk vind, zodat lezers kunnen kijken of mijn argumenten voor hen dezelfde kant op wijzen. Zo vond ik Root echt niet leuk omdat het te lang duurt, te complex en te agressief is. Ik houd daar niet van, maar er zijn vast mensen die als ze dat lezen meteen naar de spellenwinkel rennen omdat lange, complexe, agressieve spellen helemaal hun ding zijn. Als dat lukt, dan ben ik een tevreden mens.

Spellengek bestaat inmiddels meer dan twintig jaar. We passen onze teksten en waarderingen nooit achteraf aan, zelfs als die wel verandert. Niet alle spellen worden immers gracieus oud en het is dus heel goed denkbaar dat als we een twintig jaar oud spel nu zouden recenseren, we het lager zouden waarderen omdat bijvoorbeeld het spelmechanisme dat in het spel werd gebruikt, in nieuwere spellen beter uit de verf komt. Ik denk niet dat dit een groot probleem is, de minder goede spellen verdwijnen vanzelf uit het schap om plaats te maken voor de (ver)beter(d)e versies, waardoor ook de interesse voor de oudere spellen verdwijnt. Het omgekeerde kan overigens ook. Toen ik Tutanchamon na jaren weer eens speelde, bleek ik het veel leuker te vinden dan ik het vond op het moment dat ik de recensie schreef.

Met een vijfpunt-schaal zou je kunnen verwachten dat onze waarderingen standaardnormaal verdeeld zijn (de meeste drietjes, minder tweetjes en viertjes en nog minder eentjes en vijfjes). Dat is niet het geval. We geven wél de meeste drietjes, maar ook best veel viertjes. We geven af en toe een twee of een vijf en maar heel af en toe een één. Dat vind ik niet raar. Spellenuitgevers zijn immers niet gek. Goede spellen verkopen immers beter dan slechte en dus zullen ze hun best doen om goede spellen uit te geven. Het komt dan ook maar heel incidenteel voor dat een spel uitgegeven wordt dat ik echt heel slecht vind. Verder speel ik zelf natuurlijk ook liever leuke spellen dan niet leuke spellen en als een spel veel slechte buzz heeft, dan komt het niet zo snel bij mij op tafel waardoor de kans ook kleiner wordt dat ik een spel recenseer (er komen per slot van rekening meer spellen uit dan ik kan spelen).