Spel-etiquette

Geplaatst door

Overal waar mensen samen komen, gelden geschreven en ongeschreven regels over hoe je je dient te gedragen. Dit is aan de spellentafel niet anders. Ook daar is het heel onbeleefd om scheten te laten, door anderen heen te praten en met open mond te eten. Maar naast deze algemene regels (die altijd gelden) zijn er volgens mij andere regels waar spelers zich aan zouden moeten houden om het een beetje gezellig te laten zijn aan de spellentafel.

De eerste regel is voor mij dat iedereen zich beseft dat je geen spel kan spelen zonder tegenspelers. Dit betekent dat het belangrijk is dat je in de gaten houdt of je tegenstanders het nog wel een beetje naar hun zin hebben. Dat wil niet zeggen dat je ze moet laten winnen (zeer zeker niet), maar wel dat je ze helpt het spel te begrijpen (leg een regel nog een keer uit, schets de verschillende mogelijkheden die iemand in een beurt heeft, vertel iets over mogelijke strategieën). Ik heb vorig jaar bijvoorbeeld een potje Stoom gespeeld met Peter Hein, Eugène en Anton. Het was voor mij de eerste keer dat ik dit spel speelde en ondanks de regeluitleg, had ik geen idee wat ik moest doen. De heren hebben me toen in het begin tijdens iedere beurt uitgelegd wat mijn mogelijkheden waren en om welke reden deze wel of niet verstandig waren. Na een paar beurten snapte ik wat de bedoeling was en kon ik zelfstandig verder spelen. Hadden ze dit niet gedaan, dan had ik ongetwijfeld aan het begin van het spel zulke kapitale fouten gemaakt dat ik de rest van het spel kansloos achteraan had gelegen waardoor het spel voor mij niet leuk meer was geweest.

Ik denk dat het verder erg belangrijk is dat je beseft dat het spel dat je speelt van iemand is die daar misschien wel heel zuinig op is. Een groot bordspel is per slot van rekening best een hele uitgaaf (40 euro of meer) en mensen willen daar lang plezier van hebben. Dit betekent dat je niet met vieze chips-handen aan het spel moet zitten en dat je oplet waar je drankjes en hapjes neerzet (risico van omstoten beperken). Wat ik ook regelmatig zie gebeuren is dat mensen de kaarten die ze in hun hanen hebben een beetje krombuigen (om ze geheim te houden). Of mensen die bij het ritsen van een deck kaarten ze wel heel ver krom trekken waardoor ze op een gegeven moment krom blijven staan (één van de slechte eigenschappen van mijn doorgaans zo lieftallige echtgenoot). Tegelijkertijd vind ik dat je als eigenaar van een spel moet weten dat een spel dat gespeeld wordt schade op kan lopen. Als je dat perse wilt voorkomen, dan moet je het spel niet op tafel zetten. Ik heb ook wel eens drinken over andermans spel gestoten (sorry..). Of te wel de spelers moeten voorzichtig zijn met het spel van een ander, maar de eigenaar van het spel moet begrijpen dat er desondanks wel eens iets mis gaat.

Vals spelen kan natuurlijk echt niet. Toch zijn er mensen (vaak gelegenheidsspelers) die het grappig vinden om vals te spelen en hier achteraf nog over opscheppen ook. Wat mij betreft geldt: dit soort mensen moet je mijden als de pest aan de speltafel. Voor mij valt hier ook onder als stelletjes elkaar openlijk bevoordelen. Ik kan me een potje Kolonisten van Catan herinneren waar een stelletje naast elkaar zat en samen keek welke kaarten ze hadden en die ruilden (hier dan krijg jij van mij een schaap en een graan zodat je een dorp kan bouwen en dan neem ik twee erts zodat ik mijn stad kan bouwen).

Een regel die ik zelf ook wel eens met voeten treed, is dat je tijdens het spelen van een spel je aandacht ook bij het spel houdt. Ga dus niet eindeloos met je telefoon aan de slag als je niet aan de beurt bent en loop al helemaal niet weg om met iemand anders een praatje te maken (naar de wc gaan mag natuurlijk wel). Dit soort gedrag haalt de vaart uit het spel en is heel vervelend voor de mensen die aan de beurt zijn. Je wilt in je eigen beurt ook dat anderen opletten wat je doet, doe dat dan zelf ook.

Dit gedrag wordt overigens soms opgeroepen doordat mensen eindeloos over hun beurt doen. Voor mij is dit ook een speletiquettische no-go. Natuurlijk moet iedereen de kans krijgen om even rustig te beslissen wat ze in een beurt willen doen (zeker als de vorige speler net alles op zijn kop heeft gezet). Maar als jouw beurten ongeveer net zo lang duren als die van de andere spelers samen, dan doe je iets niet goed. Ik kan me situaties herinneren waar een paar trage denkers samen speelden en degenen die niet aan de beurt waren een ander spel gingen doen tijdens de beurt van een ander (omdat die rustig een kwartier bezig was alles door te denken). Ik geloof dat ze dat overigens zelf nog niet zo irritant vonden, maar als ik er tussen had gezeten, dan was ik gegarandeerd de actieve (als je daar nog van kan spreken bij mensen die zo lang nadenken) speler gaan pushen om een zet te doen.

Dit zijn voor mij de belangrijkste regels om het een beetje gezellig te houden tijdens een spel. Ik ben benieuwd of jullie meer regels weten of voorbeelden hebben van etiquette-brekers die te mooi zijn om niet te delen!

6 reacties

  1. Wat ik ook altijd doe, en apprecieer bij anderen is mijn beurt luidop en duidelijk spelen, zodat iedereen kan volgen wat ik doe. Bijvoorbeeld bij Dominion vertel ik altijd, ik speel nu die kaart, waardoor ik dit en dat meer kan doen, etcetera… Ik heb al anderen aan tafel geweten die gewoon hun kaartjes afleggen en bijnemen wat ze mogen. Die manier van spelen zet dan (naar mijn gevoel) een deur open voor valsspelen. Dat helpt ook enorm voor mensen die het spel nog nooit gespeeld hebben om de werking van het spel te begrijpen.

  2. Erg herkenbaar! Met name het niet luisteren naar speluitleg (tussendoor praten), lang over beurten doen (zeker als de keuze niet al te moeilijk is).
    Vooral dat laatste heb ik mij doodgeërgerd bij een stel vrienden (inmiddels waarschijnlijk ex-vrienden van mij). Daar zat een persoon bij die zo traag over haar beurt deed dat zelfs Regenwormen (over een simpel spel gesproken) nog lang duurde. Ik heb ze een keertje King of Tokyo laten spelen en dat potje duurde toen 1,5 uur. Ook hebben ze 7 Wonders een keertje gespeeld, maar die symbolen en de kosten van de kaarten bleven maar niet hangen. Zelf Ticket to Ride duurde eindeloos terwijl daar de keuze of een kaart pakken of een traject leggen toch niet al te moeilijk is. Spellen als Stenen Tijdperk (makkelijkste workerplacement) begin ik met hun niet eens aan, maar ja helaas zien niet alle mensen de spelmechanismes. Kan ook komen door het niveau (spelinzicht samenhangend met opleidingsniveau).

  3. maar niet king-maken is ook een ander king-maken.
    Je beurt niet spelen bevoordeelt ook iemand aan tafel.
    Je eigen optimale beurt spelen, dat is het beste.
    Als daardoor iemand heel erg in de moeilijkheden komt, dan heeft hij zich niet goed genoeg gewapend tegen jou.

  4. Ik vind opletten tijdens het speluitleg, en er niet doorheen ouwehoeren ook wel een nette onuitgesproken regel.

    Vaak worden dat soort mensen bij de opmerking: "Daar kom je nu mee" wel gecorrigeerd door de mensen die wel hebben opgelet met een "jawel hoor, dat heeft hij zeker wel uitgelegd."

  5. Hallo Karel,

    Bedankt voor je reactie.

    Ik herken het kingmaking-probleem. Ik vind dat de kingmaker het moreel verplicht is om die actie te kiezen die hem het meest oplevert. Het is raar als iemand een zet doet waardoor hij slechter af is, maar waardoor wel zijn partner wint (bijvoorbeeld). Dat vind ik niet netjes. Als er meerdere beste zetten zijn die voor verschillende winnaar zorgen, dan vind ik jouw oplossing een hele elegante oplossing.

    Groetjes Dagmar

  6. Interessant artikel en herkenbare situaties. Wat ik ook altijd moeilijk vind in etiquette is als iemand King-maker is. Maw niet meer zelf kan winnen maar met zijn (laatste) beurt wel kan beslissen wie wint. Ik herinner me een spel (maar de naam ben ik vergeten) waarbij iemand zijn laatste beurt niet mag doen als hij king-maker is. Ik weet niet of dit een goeie oplossing is maar het vermijdt wel zure gevoelens.
    Mss zijn er mensen die andere suggesties hebben?

Laat een antwoord achter aan Fred Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *