Spelregels

De grootste drempel om een nieuw spel te gaan spelen is voor de meeste mensen dat dan wel eerst de regels moeten worden geleerd. Vaak komt dit neer op het doorploegen van de spelregelboekjes. Dit is op zijn best een noodzakelijk kwaad en op zijn slechtst een frustrerende exercitie (spelregels schrijven is een kunst die helaas niet elke uitgever verstaat). Gelukkig zijn er steeds meer initiatieven om het leren van de spelregels makkelijker (of in ieder geval minder vervelend te maken). In dit blog zal ik er een paar de revue laten passeren.

Allereerst zijn er uitgevers die proberen de spelregels leuker te maken door veel “flavour text” toe te voegen. Flavour text zijn stukjes tekst over het thema van het spel, bijvoorbeeld quotes van de karakters die in een spel voorkomen. De auteur die hier het verst in gaat is Vlaada Chvátil. Zijn spelregels zijn bijna romans met her en der een stukje uitleg. Hij probeert je de regels vanuit het thema uit te leggen en gebruikt daarbij veel humor. Op deze manier is het geen straf om de spelregels te lezen, maar wel veel werk. Het later terugzoeken van een bepaalde regel, is dan ook best een uitdaging.

Uitgevers proberen ook regelmatig het regelboek wat minder intimiderend te maken door het in meerdere onderdelen te splitsen. Je krijgt dan bijvoorbeeld een apart papiertje waarop staat hoe je het spel moet klaarzetten, een apart boekje met de hoofdregels en een almanak waar je alle overige details in kan opzoeken (bijvoorbeeld een beschrijving van alle actiekaarten of iets dergelijks). Ik ben hier zelf niet zo dol op, omdat als je dan later iets wilt nakijken, je soms meerdere regelboekjes door moet zoeken omdat niet meteen duidelijk is in welk deel van de regels de gezochte informatie staat.

Voor lange spelregels is het overigens vaak de moeite om even op Boardgamegeek te kijken of iemand een spelsamenvatting heeft gemaakt. Let er alleen wel op dat deze samenvattingen door vrijwilligers zijn gemaakt die soms ook fouten maken. Leg de samenvatting dus vooral naast de regels en check of je het met de samenvatting eens bent (mist er niets, klopt alles wat er staat en snap je het ook).

Queen Games heeft voor Escape een andere manier bedacht om spelers met regel-vrees aan het spelen te krijgen. In plaats van de regels te lezen (wat ook kan, want er zit natuurlijk gewoon een regelboekje in de doos), kan je naar de regels luisteren. Op het cd’tje dat bij het spel zit, staan verschillende tracks in verschillende talen waar de regels kort worden verteld. Dit werkt redelijk goed. Al denk ik dat het geen overbodige luxe is als tenminste één iemand de regels van te voren toch leest zodat deze persoon tijdens de uitleg-soundtrack de spelonderdelen die worden benoemd kan aanwijzen.

De Legenden van Andor gooit het weer over een andere boeg. Dit spel pretendeert dat je in no time kan gaan spelen. De spelers moeten een kort regelboekje doorlezen en kunnen daarna met spelen beginnen. Dit spelen gebeurt aan de hand van kaarten waarop staat wat het doel van het spel is én waarop nieuwe regels worden geïntroduceerd. Op deze manier leren (ontdekken) de spelers tijdens het spel samen de regels. Het werkt op zich, maar ik vond het niet heel relaxt. Tijdens je eerste potje, wordt het spelen telkens onderbroken doordat flinke lappen tekst moeten worden voorgelezen en doorgrond. Dit haalt een beetje de vaart uit het (uitstekende) spel. Een ander nadeel hiervan vind ik dat het wederom lastig is om terug te vinden waar een bepaalde regel is uitgelegd. Je kan terugvallen op het regelboek, maar dat is dan weer zoeken geblazen in onbekende tekst.

Internet is tegenwoordig ook een goede bron om spellen te leren spelen. Van veel spellen zijn er filmpjes (bijvoorbeeld op youtube of boardgamegeek) te vinden waarin een spellenliefhebber met veel passie een spel uitlegt. Deze filmpjes zijn niet altijd even professioneel in elkaar gezet (slechte belichting, schuddende camera’s, zware accenten), maar ze kunnen zeker helpen om een spel te leren spelen. Het grote voordeel van film om een spel uit te leggen is dat je zowel beeld als geluid hebt waardoor de uitlegger tegelijkertijd kan laten zien wat hij verteld, bijvoorbeeld door een stukje van een spel voor te spelen. Ook uitgevers hebben deze methode ontdekt. Zo heeft 999 games haar eigen youtube-kanaal waar zij filmpjes post met de uitleg van haar spellen.

Binnen de video-uitleg verdient wat mij betreft Tabletop een speciale plek. Tabletop is een online serie waarin Wil Wheaton spellen uitlegt en vervolgens met drie vrienden speelt. Tussen deze vrienden zitten vaak acteurs, die met veel plezier en humor in een spel duiken waardoor het echt leuk is om te kijken hoe zij een spel spelen. De spellen worden bovendien uitzonderlijk goed uitgelegd. De serie wordt gemaakt door vakmensen waardoor het er super professioneel uitziet. Ik vrees dat geen zender er brood in zal zien om deze serie op TV uit te zenden (te nerdy, te klein publiek), maar het zou prima kunnen.

Ik denk dat het goed is dat uitgevers zoeken naar manieren om het leren van de regels te vergemakkelijken. Ik denk dat filmpjes de beste oplossing zijn. De gelegenheidsspeler moet alleen nog even ontdekken dat deze filmpjes er zijn, maar dit zal steeds vaker gaan (je kan over ongeveer elk onderwerp tegenwoordig filmpjes op youtube vinden, dus het wordt steeds logischer dat mensen daar óók voor speluitleg gaan kijken). Door de populariteit van tablets en de mogelijkheid om op tv’s te internetten, is het ook steeds minder raar om een filmpje op te starten voor de speluitleg en dat samen te kijken.

Tegelijkertijd denk ik dat een goed regelboek onmisbaar blijft voor een spel. Als ik een nieuw spel ga uitleggen, dan doe ik dit toch het liefst aan de hand van een regelboek. Al kijk ik zeker bij ingewikkelder spellen wel even op Boardgamegeek of er een goed instructiefilmpje staat zodat ik al een globaal idee heb over het spel voor ik ga lezen. Tijdens het spelen is het ook prettiger om iets wat onduidelijk is in een regelboek op te zoeken, dan om in een video te gaan scrollen naar het juiste stukje film. Bovendien zijn regels niet altijd even duidelijk geschreven en kan degene die een spel uitlegt ook iets niet goed begrepen hebben. Dit zou in principe ook bij een filmpje van een uitgever het geval kunnen zijn, al lijkt de kans me daar wel kleiner (al ben ik vaak genoeg vertaalfouten in spelregelboeken tegengekomen, maar dat is een onderwerp voor een andere keer).

Voor mij is zijn de uitgeschreven spelregels dus nog steeds de belangrijkste bron om een nieuw spel te leren (als ik de sjaak ben die het spel mag gaan uitleggen). Filmpjes, flavour text, spelsamenvattingen en audiobestanden kunnen daarbij helpen, maar vervangen de regels nooit.