Spelverslagen?

Sinds september 2001 speel ik bijna iedere dinsdag bij Spel aan de Maas in Rotterdam. Omdat ik in die tijd graag spelverslagen las, leek het me wel leuk om dat zelf ook bij te gaan houden. Inmiddels is er ruim zes jaar aan Rotterdamse spelavonden vastgelegd, met daarmee veel spelimpressies.

Zes jaar is een lange tijd en ik ben op een moment gekomen dat het schrijven van de spelverslagen steeds meer als een verplichting gaat voelen dan iets dat ik voor mijn plezier doe (wat ik met recensies totaal niet heb, trouwens). Bovendien heb ik geen idee of ze buiten de kleine kring van deze spellenclub veel gelezen worden. Eerlijk gezegd twijfel ik daar erg aan. Dat maakt de motivatie om het bij te houden ook niet bepaald groter.

Natuurlijk ben (gelukkig) niet de enige die spelverslagen van Spel aan de Maas schrijft. Ik zal de anderen niet aanmoedigen mijn voorbeeld te volgen, maar zou ze het zeker niet aanrekenen.

Nu is het niet zo dat ik helemaal niets meer ga schrijven over wat ik op mijn Rotterdamse spelavonden zoal speel. Juist dit weblog is een ideaal medium om daar op een meer persoonlijke en minder routineuze manier vorm aan te geven. Bovendien is er wat meer ruimte voor analyse en het vormen van indrukken voor het eventuele schrijven van een recensie.

Maar genoeg navelgestaar. Laat ik het hebben over een spel dat ik dinsdag voor het eerst speelde en vrij atypisch is voor het soort spellen dat ik normaal speel:

Das Ende des Triumvirats

Ik had het spel een jaar geleden tweedehands gekocht, vanwege de lage prijs en de goede verhalen die ik er op de ‘geek over had gelezen. Het duurde even voor ik het op tafel kreeg, omdat het voor exact drie spelers is (met twee spelers kan, maar dat schijnt toch een slap aftreksel te zijn), het thema niet iedereen aanspreekt en het spelverloop, hoe zal ik het zeggen, nogal wargamerig overkomt.

Een Duits wargame, bij dezelfde uitgever die twee jaar later de über-Euro Agricola uitgaf? De doorgewinterde wargamer zal hier waarschijnlijk om moeten lachen, want een echte oorlogssimulatie is Triumvirat bepaald niet. Geen uitzonderingen op uitzonderingen om de historische werkelijkheid maar zoveel mogelijk te benaderen, of complexe tabellen voor het opzoeken van het resultaat van dobbelsteenworpen, die er überhaupt niet zijn.

Maar voor mij als wargameleek heeft Triumvirat toch een duidelijk kenmerk dat misschien wel alle wargames kenmerkt: militair conflict tegen de achtergrond van een historische (of gefingeerde) werkelijkheid. In Triumvirat zijn de spelers voortdurend bezig met landjepik en proberen daarvoor zoveel mogelijk legioenen op de been te brengen. Maar een zuiver wargame is het niet, want andere, niet-militaire zaken spelen een minstens even belangrijke rol.

De provincies die je op elkaar kunt veroveren levern namelijk niet alleen legioenen, maar ook geld. Dat geld heb je nodig voor het uitvoeren van acties, een typisch kenmerk van eurospellen. Met dat geld kun je je militaire positie versterken, maar ook je politieke invloed.

Dat laatste is interessant omdat je het spel ook kunt winnen zonder veel gebieden te veroveren. Je kunt het spel op drie manieren winnen: via een politieke overwinning, waar je veel geld voor nodig hebt, een militaire, waarvoor je veel legioenen nodig hebt, en een mengvorm, de zogeheten ‘competentie-overwinning’, waarbij je laat zien dat je zowel een goede militaire als politieke strateeg bent.

Mijn eerste spel eindigde in een politieke zege voor Crassus, gespeeld door Bas. Hij zamelde voortdurend veel geld in en besteedde dat aan het beïnvloeden van het burgerforum. Daardoor werd hij twee keer achter elkaar tot consul gekozen en was een politieke zege een feit. Caesar (Wendy) en Pompeus (ik) hadden dat misschien kunnen voorkomen als ze wat beter hadden opgelet op de geldstroom van Crassus en zijn omkoperijen.

Ik had een goede eerste indruk, maar tegelijk de nodige twijfels. Duidelijk positief vond ik de grote interactie in het spel. Je bent in de eerste plaats natuurlijk bezig met je eigen positie en de kans op de eindzege. Tegelijk moet je de anderen in de gaten houden en daarbij gelegenheidscoalities aangaan om een dreigende winnaar af te remmen.

Bij sommige spellen (zoals Risk) kan dit leiden tot nare situaties. Als een speler die op voorsprong staat door de twee anderen wordt aangepakt, kan hij de zege meestal wel vergeten. Ik heb niet de indruk dat dat hier zo is. Als je namelijk iemand anders van de overwinning moet afhouden, betekent dat dat je niet de dingen kunt doen die jou de overwinning moeten opleveren. De speler die door de anderen wordt dwarsgezeten wint nu misschien even niet, maar een paar rondes later misschien wel.

Dat heeft alles te maken met de verschillende manieren om te winnen. Waren Wendy en ik erin geslaagd om Bas’ tweede uitverkiezing te voorkomen, dan had hij zich alsnog kunnen richten op een competentie-zege. Tegelijkertijd had dit betekend dat Wendy of ik consul was geworden, en had die speler als gevolg daarvan misschien de te volgen strategie aangepast. Met andere woorden: het spel kent veel dynamiek, waarbij individuele beurten het spelverloop drastisch kunnen veranderen.

Nog een positief punt vind ik de speelduur. Ons eerste potje was inclusief regeluitleg in een dik uur gespeeld. Dit doet mij vermoeden dat drie ervaren spelers het spel in drie kwartier moeten kunnen klaren.

Ondanks dat mijn eerste indruk positief was, heb ik wel zorgen over de wederspeelbaarheid. Vanuit het oogpunt van balans heeft het spel een vaste startopstelling. Crassus begint met geldrijke provincies, Pompeus met veel militaire provincies en Caesar met iets daar tussenin. Dat dwingt de spelers al in een bepaalde richting voor de te volgen strategie. Nu heb ik het natuurlijk nog maar een keer gespeeld, maar dit kan tot een enigszins voorspelbaar spelverloop leiden.

Hoe dan ook, ik vond het een origineel spel dat elementen van eurospellen en wargames op een goede manier weet te combineren. Ik hoop het binnenkort snel eens weer te spelen.