Spiel 2022: zaterdag en meer (Peter Hein)

We hadden alle dagen samen in het hotel gezeten en waren op donderdag en vrijdag in één auto gegaan, maar op deze laatste dag gingen Anton en Dagmar en Wendy, Jurre en ik toch afzonderlijk. Wendy, Jurre en ik komen pas wat later op de dag op gang, Anton en Dagmar pieken een paar uurtjes eerder. Zo konden zij eerder vertrekken en wij wat langer op de beurs blijven. De prijs die we daarvoor betaalden was wel dat we over de laatste twee kilometer bijna een halfuur hebben gedaan. Als je met de auto naar de Messe gaat, moet je óf voor de ingang óf in de file lang wachten.

Daardoor konden we helaas niet aansluiten bij de tafel Verdant waar Dagmar en Anton waren gaan zitten. Je kunt een tafel ook maar zo lang bezet houden. Gelukkig was het vroeg op de zaterdag niet al direct ellendig druk en waren er nog aardig wat tafeltjes vrij.

We kozen voor een kort kaartspelletje bij Abacus, 7Seas. Dit was een van de spellen op mijn longlist: Abacus brengt wel vaker leuke kleine kaartspelletjes uit. 7Seas stelde niet teleur. Het is een verzamelspelletje, waarbij je kaarten speelt om kaarten te mogen pakken. Je begint met een hand kaarten, en er liggen enkele op tafel. Speel je een kaart, dan mag je die samen met een kaart van tafel met dezelfde waarde nemen en in je schatkist leggen. Als dat niet kan, mag je ook meerdere kaarten pakken met gecombineerd dezelfde waarde. Lukt dat ook niet, dan moet je de kaart op tafel leggen. Sommige kaarten leveren punten op, andere zijn vervloekt en laat je liever aan anderen. Wat aanvankelijk een vrij hersenloze activiteit leek ontpopte zich al snel tot een sluw spelletje van op tijd de goede kaarten spelen en soms gokken dat de kaart die jij aflegt een ronde blijft liggen. Omdat ik al vrij veel spellen in dit genre heb hoefde ik het niet per se te kopen, maar tegen nog een potje zeg ik geen nee.

Tegen het einde van 7Seas kreeg ik een appje van Dagmar dat ze bijna klaar waren met Verdant. Dat leek ons het perfecte moment om naar de stand van AEG te gaan. Ons spelletje had maar kort geduurd, maar in die tijd was de beurs zichtbaar drukker geworden. Op de gangpaden liep het al een stuk minder door, dus de tijd was aangebroken dat een tafel vinden moeilijker zou worden.

Wendy en ik waren allebei erg benieuwd naar Verdant, dus we waren blij dat we vrij snel konden aanschuiven. De Duitse uitlegger bleek Nederlands gestudeerd te hebben en ieder jaar vakantie op Texel te vieren, dus ze kon de uitleg probleemloos in het Nederlands doen.

Zowel in sfeer als spelidee doet Verdant erg aan Cascadia denken. Om beurten nemen de spelers een kaart en het daarbij gelegen fiche en leggen die aan in hun raster van uiteindelijk drie bij vijf kaarten. Daarin moet je afwisselend planten en kamers leggen. Iedere kamer heeft een bepaalde lichtinval en als dat overeenkomt met de wensen van de plant (sommige houden van schaduw, andere van de volle zon en dan heb je nog de beginnersplanten die overal groeien) krijgt deze een blad. Bij voldoende bladeren is de plant volgroeid en mag je hem op een mooie pot zetten. Laat dat nu ook de manier zijn om punten te scoren!

Extra punten scoor je als het type plant overeenkomt met de kleur van de aangrenzende kamer en voor de diverse huisdieren en meubels waarmee je je kamers hebt ingericht. Dit is echt een spel voor puzzelaars die van spellen als Cascadia en Calico houden. Ik deel een huishouden met zulke liefhebbers, wat Verdant een risicovrije aanschaf maakt. Van de promo zag ik af. 10 euro voor een klein zakje met wat kaarten en fiches vond ik net wat overdreven.

Halverwege de dag merkten we dat we al ruim twee dagen Spiel in de benen hadden. Nieuwe spellen leren in luidruchtige hallen, en dat acht uur per dag, ga je dan wel merken. De tolerantie voor zwaardere spellen neemt dan wat af. Dat bleef na Verdant beperkt tot een spel, voor de rest was het luchtig materiaal en relatief veel over de beurs lopen. De laatste dag is toch vaak de dag dat we het meeste kopen.

Het voordeel van een perskaart is dat je in P6 kunt parkeren, recht onder het beursgebouw. Dat was nu extra fijn, want dat betekende dat ik de bijna tien kilo zware doos van Gloomhaven snel via de sluiproute in de auto kon zetten zonder dat ik de beurs helemaal uit moest en vervolgens heen en weer naar de parkeerplaats.

Vorig jaar was de drukte op zaterdag me vies tegengevallen. Ik had me daarom dit jaar schrap gezet, misschien leek het daarom nu minder erg. Het was zeker drukker dan donderdag en vrijdag, maar nooit kwamen we in een situatie terecht dat er echt nergens een plekje vrij was.

Zo waren er zelfs bij Iello in hal 3 genoeg ruimte om een spel naar keuze te spelen. Een van die spellen was Get on Board: New York & London. Dagmar had het eerder deze beurs al gekocht, dat gaf ons voldoende vertrouwen.

Get on Board is een flip & write waarbij je kaarten omdraait die aangeven hoeveel straten je mag rijden met je bus. Dat doet iedereen op dezelfde kaart van een van beide steden door houten staafjes te leggen vanaf je startpunt. Op die manier pik je op diverse kruispunten reizigers op, die er bij andere kruispunten weer uitstappen. Algemene en persoonlijke opdrachtkaarten geven je een richting waar je je bus heen wilt rijden, om de route zo efficiënt mogelijk te rijden. We vonden het alledrie best een aardig spelletje, maar niet eentje die er in het genre uitspringt. We spelen hem wel een keertje bij Dagmar, en anders op BGA.

Mensen zijn kuddedieren, die onbewust het gedrag van anderen kopiëren. Zelfs de meest zelfbewuste individualist die denkt zich niet door trends te laten beïnvloeden en altijd een eigen plan meent te trekken ontsnapt daar niet aan. Op Spiel gebeurt dan soms hetzelfde als met terrassen langs een plein: de lege blijven leeg, de volle raken alleen maar voller. Iets waar veel mensen op afgaan moet wel goed zijn en vice versa. Soms klopt dat, soms ook niet.

Waar het wel aardig leek te kloppen was bij de stand van het Spaanse Falomir Juegos. Aan de locatie, aan het eind van hal 3 net voor de Galeria, kon het toch niet liggen. Is het dan gewoon kuddegedrag of zijn de spellen niet zo goed?

Nou, als hun spellen zo zijn als Meeple Company dan was de rust terecht. In dit saaie spel neem je in je fabriek poppetjes aan, of kun je ze weer ontslaan of op dienstreis sturen. Alles om van een kleur poppetjes precies eentje te krijgen (de CEO), van een andere de meerderheid (de arbeiders) en van een derde helemaal geen (de vakbondsleden). Welke kleuren jij moet hebben of juist niet is geheim, maar in de praktijk is dat volstrekt zinloos. Al na twee rondes was duidelijk welke kleuren bij ieders geheime opdrachten hoorden, en niemand had er belang bij om een minder goede zet te doen om een andere speler dwars te kunnen zitten. Kortom, een saai spel dat gelukkig snel voorbij was. We lieten de andere tafels maar even leeg achter als we ze hadden aangetroffen.

De laatste spellen van de dag speelden we in hal 4. We waren al eens bij Floodgate Games langsgelopen, waar aan een statafel Kites uitgestald stond. Op Bordspelmania had ik enthousiaste verhalen over dit partyspelletje gelezen.

Kites is een samenwerkingsspelletje dat door het gebruik van zandlopers wat aan Magic Maze doet denken. De zes zandlopers stellen vliegers voor die je samen in de lucht moet houden. Om beurten speel je een kaart, waarna je de zandloper(s) van dezelfde kleur(en) moet omdraaien. Doel is om alle kaarten gespeeld te hebben voordat een zandloper leeg raakt.

Dat levert een hectisch spel op. Sommige kleuren komen vaker voor, en die zandlopers zijn ook veel sneller leeg. Je wilt een zandloper liever niet te snel omdraaien, bij voorkeur als deze bijna leeg is. Maar wat als je die kaart niet hebt? Met zes spelers bleek het een grote stress. Iedereen roept voortdurend kleuren naar elkaar die omgedraaid moeten worden, spelers stoten zandlopers omver en draaien soms in de haast een tactisch onhandige zandloper om…

Nee, eenvoudig was het niet. Of we waren gewoon een stel prutsers, zoals de uitlegger toch wel een beetje insinueerde. Met Brits gevoel voor understatement wees hij ons er na twee vruchteloze pogingen, waarin niet eens de helft van de kaarten gespeeld waren, fijntjes op dat er ook varianten in het spel zitten om het wat uitdagender te maken.

De animo voor dit soort hectische stressspellen is in mijn omgeving niet heel groot, maar wie weet belandt het ooit nog eens in de kast.

Een heel ander spel bij dezelfde stand was Vivid Memories. De vrolijke en kleurrijke doos doet een gezellig spel vermoeden, maar dit is een echte hersenkraker. Daar zit ergens een goede woordgrap in verstopt, want iedereen krijgt een bord dat je brein voorstelt. Met het verzamelen van gekleurde neuronen (of hoe ze in dit spel genoemd worden) probeer je verbindingen aan te leggen om zo herinneringen te creëren. Slaag je erin in hetzelfde hersengebied meerdere verbindingen te maken, dan maak je diepe herinneringen die je leven lang mee gaan, wat in dit spel flinke bonuspunten betekent.

Ook verdien je extra punten als je bepaald soort ervaringen meemaakt die zorgen voor levendige herinneringen, of dromen waarmaakt die je altijd al had. Van dit spel heb ik geleerd dat jongens blij worden van racen op een slee en graag brandweerman willen worden, terwijl meisjes zich graag verkleden als prinses en dokter als toekomstdroom hebben.

Het verzamelen en op de juiste plek leggen van de neuronen is een stevige logistieke puzzel, waar iedereen vooral met zichzelf bezig is. Ik speelde het niet met tegenzin, maar het was geen spel dat direct naar meer deed verlangen. Ik moet wel toegeven dat het een van de best vormgegeven spellen was die ik deze beurs speelde.

De dag kwam ten einde bij de stand aan de overkant. Dit gedeelte van de beurs begon wat leeg te raken en voor een hersenloos spel was na het afmattende Vivid Memories en het rondslenteren voor ons het maximaal haalbare. Zo kon het gebeuren dat het behendigheidsspel Tasso Banana ons laatste spel van Spiel werd. De opdracht is simpel. Plaats houten banaantjes op het bord, maar niet op de bladeren. Stapelen mag, maar alleen als je banaan rust op twee andere waar nog geen banaan op ligt. Het vergt dus behendigheid en sluwheid om te zorgen dat je geen makkelijke plekjes voor anderen maakt. Doel is als eerst je bananen kwijt te zijn.

Zelfs deze veganistische versie van Dier op Dier was voor mij aan het einde van de beurs te veel. Ik bakte er niks van, gelukkig was ik niet de enige. De uitlegger bleek inmiddels erg bedreven, van ons drieën bleek bananenliefhebber Jurre de meest vaste handen te hebben.

Tussen de spellen door hadden Wendy en ik hier en daar al wat gekocht. Bij voorkeur aan het eind van de dag, als je de spellen niet zo lang hoeft mee te zeulen. Voorheen kon je bij iedere stand een gratis Tüte meekrijgen, sinds dat in Europa geld moet kosten doen ze er in Duitsland niet meer aan. Misschien is het geen toeval dat er uit Duitsland zo veel spellen komen, want op regels zijn ze dol.

Wat ook steeds minder voor lijkt te komen zijn de koopjes. Ik kom vooral voor de nieuwe spellen, maar bijna ieder jaar kwam ik wel stands tegen waar je voor een hele leuke prijs een spel van een paar jaar oud in de ramsj tegenkwam. Die stands en spellen zijn met een lampje te zoeken.

Gelukkig liep ik toch tegen een paar aan. De stand met Gloomhaven voor 100 euro was niet te missen, maar ergens goed verstopt kwam ik er eentje tegen waar Lift Off voor een tientje lag. Een spel van vier jaar oud van Hans im Glück, vijf jaar geleden had je die in stapels in de ramsj gezien. Nu was dit het enige exemplaar, maar dan ook direct voor een erg leuke prijs. Dezelfde stand had Ultimate Railroads voor 70 en Siege of Runedar voor 30 (allebei nieuw), maar die liet ik even liggen. Een mens kan genoeg spellen hebben die alleen met moeite op tafel komen.

Dit was mijn twintigste Spiel. Mijn eerste keer was in 2000, tussendoor heb ik het drie keer gemist. Behalve de groeiende bezoekersaantallen en het krimpende koopjesaanbod is er in die tijd meer veranderd. Niet alleen zijn er minder koopjes, het algemene prijsniveau op Spiel is ook niet meer zodanig dat je hier echt je slag moet slaan. Nederland telt inmiddels zo veel spellenwinkels, fysiek en digitaal, dat je echt niet meer afhankelijk bent van Duitse beurzen of obscure webshops om voor een leuke prijs een spel te vinden (of überhaupt te vinden). Living Forest kan ik voor 29 euro ook bij de lokale spellenboer krijgen.

De bezoekers zijn niet alleen in aantal gegroeid, maar ook in samenstelling veranderd. Lange tijd was Spiel, net als veel andere beurzen in deze hobby, het domein van de witte man met iets te veel lichaamshaar, -geur en -vet, gekleed in een zwart t-shirt, bij voorkeur met bijpassende opdruk. Die groep is nog steeds opvallend aanwezig, en een hipsterbeurs zal Spiel nooit worden, maar de samenstelling gaat steeds meer lijken op die in een willekeurige winkelstraat. Bordspellen doen is allang geen aparte hobby meer voor een kleine niche, maar een gewoon tijdverdrijf dat bijna iedereen wel eens doet.

Wendy en ik zijn er, ruim twintig jaar na ons eerste bezoek, inmiddels in geslaagd om het door te geven aan de volgende generatie. Jurre is van plan de 50 Spielbezoekjes te gaan halen, en ook mijn dochter kan niet wachten om volgend jaar weer mee te gaan. Dank voor het lezen en tot dan!