Geplaatst door Het aantal spelauteurs dat via crowdfunding-platforms (zoals Kickstarter of Indiegogo) probeert zijn spellen aan de man te brengen groeit nog steeds. Ik vind dit positieve ontwikkeling omdat dit zorgt voor meer diversiteit in het spellenaanbod. Als auteur met een goed idee ben je niet meer afhankelijk van spellenuitgeverijen of de bank. Via crowdfunding kunnen spellenontwerpers met een idee direct kijken of er genoeg spellenliefhebbers geïnteresseerd zijn in het spel om de financiering rond te krijgen. En als dat zo is, dan kunnen ze het spel laten maken.
Deelnemen aan een crowdfunding actie kan heel leuk zijn, maar er kleven ook risico’s aan. Als je met realistische verwachtingen deelneemt aan een crowdfunding is de kans kleiner dat je teleurgesteld wordt. Ik ga in dit blogje daarom vooral in op de valkuilen die kleven aan het meedoen met een crowdfunding-campagne.
Een crowdfunding-actie kan je in drie fasen onderverdelen. In de eerste fase probeert een auteur zo veel mogelijk mensen over te halen zo veel mogelijk geld uit te geven aan zijn project. Als genoeg mensen meedoen, dan worden in de tweede fase de laatste puntjes op de i gezet wat betreft het spelontwerp en wordt het spel geproduceerd. De laatste fase is als het spel wordt verstuurd.
Tijdens de crowdfunding-campagne komt het regelmatig voor dat de auteur je gouden bergen gaat beloven: nog nooit werden er zulke mooie miniaturen gemaakt, de houten onderdelen zijn van exclusieve houtsoorten gemaakt, het is echt het leukste spel dat ooit gemaakt is en echt iedereen vindt het spel geweldig (kijk maar naar de filmpjes van bekende bloggers die een recensie-exemplaar hebben gehad). Neem deze beloften vooral met een korreltje zout. De auteur zal waarschijnlijk een beetje overdrijven in zijn ijver om zo veel mogelijk mensen over te halen deel te nemen aan zijn project. En misschien gelooft hij ook echt wat hij zegt. Het is per slot van rekening zijn eigen project dus helemaal objectief is hij niet.
Bedenk in deze fase wel dat het spel vaak nog in ontwikkeling is. Het spel zal voor 90% af zijn, maar de auteur is nog bezig met de laatste details in de regels en de uitvoering. En laten kleine details een spel nou juist kunnen maken of breken. Besef je dus dat je niet precies weet wat je koopt. Als je de knoop hebt doorgehakt en meedoet met een campagne zal je bovendien zelf ook minder kritisch worden en vooral letten op de aantrekkelijke kanten van het spel. Je verwachtingen worden daardoor steeds hoger en de kans op teleurstelling dus ook.
Een van de manieren waarop geprobeerd wordt om zo veel mogelijk mensen over te halen om mee te doen aan het project is door mensen speciale exclusieve extra’s in het vooruitzicht te stellen. Vaak gebeurt dit in de vorm van stretchgoals. Hoe meer mensen meedoen, hoe meer extraatjes jullie allemaal krijgen. Het kan dan gaan om een speciale verpakking, extra speelfiguren, meer kaartjes, een luxere uitvoering ,kleine uitbreidingen of extra scenario’s. Natuurlijk is het super leuk als jouw spel net wat extra’s bevat ten opzichte van de versie die later gewoon in de winkels te koop is. Dit is een van de charmes van crowdfunding. Maar vraag je ook af hoe nuttig die extra’s zijn. Vooral met uitbreidingen en scenario’s moet je goed opletten. Sommige auteurs maar bezig blijven met dingen aan het spel toevoegen waardoor je je kan afvragen of het spel zoveel uitbreidingen nog wel aan kan (wordt het spel niet topzwaar van zo veel extra’s). Of was het spel eigenlijk niet compleet in de meest basale versie en zijn de stretchgoals dus eigenlijk niets extra’s maar gewoon een onderdeel van het spel dat alleen via slimme marketing gebruikt wordt om de suggestie te wekken dat je meer krijgt.
Een andere veelgebruikte manier waarmee auteurs proberen om extra geld binnen te halen is door je de keus te geven om een luxere of uitgebreidere versie te kopen. Denk aan upgrades van het spelmateriaal (metalen muntjes in plaats van muntjes van karton bijvoorbeeld of geschilderde miniaturen in plaats van onbeschilderde) of door uitbreidingen aan te bieden. Meestal kan je deze extra’s met een (kleine) korting kopen. Rondom een campagne wordt vaak een sfeer gecreëerd dat je echt gekke Henkie bent als je al die mooie extra’s niet meteen mee besteld. Maar vraag je altijd af of dat ook echt zo is. Als het goed is, is het spel al leuk in de basisversie en zou je niet meteen allemaal upgrades nodig moeten hebben om er plezier aan te beleven.
Voor je op toevoegen drukt is het daarom goed om jezelf even af te vragen hoe vaak je überhaupt uitbreidingen koopt en speelt van de spellen die je al hebt. Als je dat normaal niet doet (of alleen in uitzonderlijke gevallen) of ze altijd koopt maar ze vervolgens zelden speelt dan is het slim om niet bij elke crowdfunding actie meteen alles mee te bestellen wat er te krijgen is. Ik wil je niet aanzetten om nooit een ad on te bestellen, maar je vooral aanmoedigen om kritisch na te denken of je wel echt geïnteresseerd bent in de ad on of dat je je geld liever ergens anders aan uitgeeft.
Het komt ook regelmatig voor dat ad ons later in het proces nog worden toegevoegd. Je hebt dan al de stap genomen om het spel te kopen en de bijbehorende uitgaaf geaccepteerd. Als vervolgens interessante ad ons voorbij komen dan denk je minder snel na over het totale bedrag maar kijk je naar wat je extra moet betalen (oh, maar een tientje, dat is niet veel) waardoor je makkelijker nog even een ad on zal nemen. Door dus op verschillende momenten in de campagne nieuwe ad ons toe te voegen, proberen auteurs je over te halen telkens nog een extra stapje te doen. Dit houdt bovendien niet op als de campagne is afgelopen. Vaak houd je nog een flinke tijd na het afronden van de campagne de mogelijkheid om extra dingen toe te voegen aan je bestelling. Deze extra bestellingen tellen dan overigens niet meer mee voor het halen van stretchgoals, dus als je voor de bijl gaat dan kan je het altijd maar het beste tijdens de campagne doen.
Veel mensen verwachten dat een spel goedkoper is als je het via crowdfunding koopt dan als je het gewoon in de winkel koopt. Vaak schermen auteurs hier ook mee. Soms klopt dit, maar heel vaak ook niet. Allereerst moet je even goed opletten in welke valuta een spel wordt aangeboden. Het maakt nogal uit of je 50 Dollar of 50 Britse Ponden af moet rekenen. En dan kan het ook nog zijn dat de wisselkoersen tussen het moment dat je beslist om mee te doen met de campagne en het moment dat het geld van je rekening wordt afgeschreven zijn verslechterd (verbeterd kan natuurlijk ook).
En daarnaast moet je bij een crowdfunding actie (bijna) altijd ook verzendkosten betalen. Zeker als een spel uit het buitenland moet komen is dit zo maar tien euro of meer. Dit tikt dus best hard aan.
Daar komen dan soms nog invoerrechten/btw en bovenop. Je moet invoerrechten/btw betalen als je een pakketje krijgt van buiten de EU dat een waarde heeft van 22 euro of meer (zie hier voor meer info). In dat geval moet je behalve de verschuldigde belasting bovendien nog een soort administratiekosten betalen aan de pakketdienst die het betalen van invoerrechten voor je heeft geregeld. De rekening tikt zo snel aan. Ik heb vorig jaar bij in de webshop van Boardgamegeek een paar kleinigheidjes besteld voor een kleine dertig euro. Daar kwamen de verzendkosten nog bovenop (bijna 15 euro) en vervolgens nog (uit mijn hoofd) ongeveer 5 euro btw en 15 euro (!!) administratiekosten. Uiteindelijk betaalde ik dus meer dan het dubbele voor het pakketje door de verzendkosten, belastingen en administratiekosten. De belastingen en administratiekosten moest ik vervolgens contant betalen aan de postbode. Ik had het geluk dat wat wisselgeld had, anders waren er nog een paar euro’s bij de prijs bijgekomen. Als je dus een pakketje verwacht waar je mogelijk voor moet bijbetalen, zorg er dan voor dat je genoeg contant en bij voorkeur gepast geld in huis hebt.
Gelukkig bieden veel auteurs tegenwoordig EU-friendly verzenden aan. Ze zorgen er dan voor dat de spellen eerst naar een plek in de EU worden verstuurd en betalen daarbij de verschuldigde belastingen. Daarna worden vanaf deze plek de pakketjes verzonden en hoeft de ontvanger geen invoerrechten meer te betalen. Als je niet ziet dat het project EU-friendly is en het pakketje van buiten de EU wordt verstuurd, houd dan dus rekening met bijbehorende kosten (dat hoeft niet erg te zijn, maar weet waar je aan begint).
Tijdens de crowdfunding-campagne communiceren auteurs vaak veel en uitgebreid met de geïnteresseerden. Je krijgt om de paar dagen een update en op het forum zal de auteur snel reageren op vragen. Kijk niet raar op als de maker zodra de campagne succesvol is afgesloten plotseling een stuk minder communicatief wordt. Zijn doel is bereikt: hij heeft de fondsen binnen om zijn spel uit te brengen en daar heeft hij de komende periode zijn handen aan vol. In deze periode ontvang je af en toe nog een update van de auteur, maar het zijn er een stuk minder dan tijden de campagne.
Je krijgt dan wel minder vaak updates, maar ik vind het zelf heel leuk om via de updates te volgen hoe het loopt met het afronden van het spel en de productie hiervan. Hier komt echt veel meer bij kijken dan je verwacht. Vaak krijg je foto’s van proefdrukken en vertelt de auteur welke aanpassingen hij nog aan het spel gedaan heeft om het spel nog leuker te maken. Regelmatig loopt het spel echter in deze fase ook al de eerste vertragingen op. Als een proefdruk niet goed genoeg is dan moet het spel nog worden aangepast en dat kost tijd. Of de fabriek heeft het druk waardoor je project achter in de rij moet aansluiten voor het gemaakt kan worden. Een spel bestaat bovendien uit verschillende onderdelen die door verschillende fabrieken gemaakt worden en de langzaamste fabriek bepaalt het tempo. Er kan werkelijk van alles mis gaan in deze fase en voor je het weet is de boel flink vertraagd.
En dan komt de derde fase, het moment waar je reikhalzend naar hebt uitgekeken: het spel is klaar en wordt uitgeleverd. Als je gelukt hebt dan kiest de auteur er voor om dit uit te besteden aan een gespecialiseerd bedrijf dat niets anders doet. Zeker als er veel ad ons in een project zijn aangeboden en er dus heel veel verschillende combinaties verstuurd moeten worden, dan is het gewoon lastig om alles in te pakken en versturen. Als een auteur het dan zelf gaat doen, reken er dan maar op dat dit flink wat tijd (tot maanden aan toe) gaat duren. Veel mensen vinden dit ontzettend frustrerend. Je leest op internet al dat mensen het spel ontvangen hebben en hoe geweldig ze het vinden en jij weet nog niet eens wanneer het spel verstuurd gaat worden. Hierbij geldt vaak dat hoe meer je besteld en dus betaald hebt, hoe langer je moet wachten omdat eerst de makkelijkste pakketten worden verstuurd voordat aan de complexe combinaties wordt begonnen (nog een reden om niet te hebberig te zijn in de campagne-fase).
Het komt ook voor dat op het moment dat de basis-editie al klaar is, sommige ad ons nog gemaakt moeten worden. De auteur focust zich eerst op het produceren van het spel en dan pas op de andere ad ons. Dingen als t-shirts, opbergzakjes van stof, sleutelhangers of andere extra’s worden daardoor pas laat in het proces gemaakt. Dit zorgt dan weer voor extra vertraging en frustratie.
Een andere bron van frustratie is dat het regelmatig voorkomt dat het spel al geleverd wordt aan winkels terwijl het nog niet bij jou bezorgd is. Het komt voor dat auteurs via hun crowdfunding campagne ook al direct aan winkeliers verkopen (bijvoorbeeld door pakketten van 6 spellen aan te bieden tegen een gereduceerde prijs) of winkeliers kopen zelf een stapel spellen via de crowdfunding-actie. Het enige advies dat ik je kan geven is om rustig te blijven wachten. Zelf vind ik dit het meest frustreerde aspect van crowdfunden, maar een auteur wil gewoon zo veel mogelijk spellen verkopen en als hij snel via een groothandel een stapel spellen in de winkels kan krijgen, dan zal hij dat doen. Probeer je humeur hier niet te veel door te laten vergallen. Je spel komt, je moet gewoon nog een heel klein beetje geduld hebben. En heel misschien zit er nog wel een klein extraatje in de doos van de auteur om je te bedanken voor je steun. Zonder jou was dit spel er per slot van rekening misschien wel nooit geweest!
En nu maar hopen dat je spel net zo leuk is als je gehoopt had. Het grootste risico dat je genomen hebt is per slot van rekening dat je een spel hebt besteld dat je nog niet hebt gespeeld en waar nog maar weinig informatie over beschikbaar was op het moment dat je de beslissing nam. Het is dan altijd afwachten of het spel zo leuk is als je van te voren had bedacht.