Reis om de wereld in 80 spelletjes

Niet iedere spellengek denkt er altijd over na, maar wiskunde speelt een belangrijke rol in de spellen die we zo graag spelen. Ergens halverwege Reis om de wereld in 80 spelletjes stelt Marcus du Sautoy dan ook tevreden vast dat sterauteur Reiner Knizia wiskundige is. Hij heeft je dan op zijn reis door spellen van overal ter wereld al kennis laten maken met talloze spellen en de manier waarop wiskunde, al dan niet zichtbaar, in die spellen om de hoek komt kijken.

Du Sautoys fascinatie voor spellen ontstond toen hij in zijn jeugd een exemplaar van het Koningsspel van Ur zag in het British Museum, en die fascinatie is nooit weggegaan. Al denk ik dat het niet veel anders met hem was afgelopen als hij nooit een voet in dat museum had gezet. Het enthousiasme voor spellen uit alle tijden en werelddelen spat van de pagina’s.

Behalve spellenliefhebber is Du Sautoy hoogleraar wiskunde en schrijver van diverse boeken over hoe wiskunde overal in ons leven aanwezig is en hoe je daar je voordeel mee kunt doen. Ook in dit boek doet hij dat met veel kennis en plezier. Je herkent in hem een echte spellengek, die tijdens zijn reizen in het buitenland altijd op zoek gaat naar de spellen die de lokale bevolking speelt.

Je komt zo veel te weten over traditionele spellen in alle uithoeken van de aarde, maar ook de spellen die wij zo goed kennen krijgen de nodige aandacht. Zo rekent hij in het hoofdstuk met de titel ‘Het beste bordspel aller tijden’ voor hoeveel mogelijke combinaties er zijn om de tegels in Catan neer te leggen, inclusief getallenfiches. Het zijn er veel.

Behalve soms pittige uitweidingen over het bewijs waarom sommige spellen altijd eindigen in gelijkspel of winst van een van de spelers word je in dit boek regelmatig getrakteerd op inzichtelijke of ronduit hilarische passages. Mijn favoriete ging over zijn tachtigjarige moeder, die een online RPG speelde waarbij sommige van haar teamgenoten leden van Mexicaanse drugsbendes bleken te zijn. Spellen verbinden mensen, zullen we maar zeggen.

Maar de belangrijkste boodschap van het boek gaat niet zozeer over de wiskunde, of over hoe al die spellen in elkaar zitten, maar over hoe diep menselijk het plezier is dat we uit het spelen van spelletjes halen. Het is een universele behoefte, die van alle tijden en landen is, en zich moeilijk laat vergelijken met welke andere activiteit dan ook. Het herinnerde er me weer eens aan waarom ik spelletjes doen eigenlijk zo verschrikkelijk leuk vind. We kunnen er niks aan doen, het zit in ons DNA.

Marcus du Sautoy, Reis om de wereld in 80 spelletjes – De wiskunde achter de beste spellen, uitgeverij Nieuwezijds