Eerste indruk: Ora & Labora

Ik heb zojuist voor het eerst Ora & Labora gespeeld, het vierde grote spel van Uwe Rosenberg. In dit spel kruip je in de pij van een monnik in de middeleeuwen. De orde waar je je bij hebt aangesloten is nog klein, maar het land is vruchtbaar. Als de orde goed bestuurd wordt, dan kan niet alleen de orde tot bloei komen, maar zal dit burgers aantrekken die graag in de directe omgeving van het klooster willen wonen. Het is erg jammer voor Uwe dat er al een spellenserie is rondom de boeken van Ken Follet (De Kathedraal gebaseerd op Pilaren van de Aarde en Brug naar de Hemel gebaseerd op het gelijknamige boek), want anders had dit spel er naadloos op aangesloten.

Iedere speler begint met een eigen stuk land voor zich. Op het land is al een klein klooster gebouwd en liggen een leemheuvel en boerderij. Verder zijn er vlaktes, bossen en veengebieden. Ora & Labora is, net als Agricola en Le Havre, een werkverschaffingsspel. In je beurt voer je acties uit en hierdoor komt je land tot bloei. Je kan bijvoorbeeld het veen ontginnen en dan krijg je turf of werken op de boerderij voor graan en schapen. Met de grondstoffen die je zo krijgt kan je vervolgens gebouwen bouwen. Elk gebouw geeft recht op een extra actie, die in latere beurten gebruikt kan worden (bijvoorbeeld van graan en hop bier brouwen). Als het klooster rijker wordt, is het bovendien mogelijk om extra land te kopen. Vier keer per spel, krijg je de kans om een dorp te bouwen.

Het centrale element van het spel is een soort Rad van Fortuin. Iedere beurt schuif je het rad een stapje door. Op de binnenring staan getallen die aangeven hoe vaak je (als je de bijbehorende actie kiest) een bepaalde grondstof krijgt. Door het rad te verschuiven, stijgt het aantal goederen dat je krijgt. Op het moment dat je een bepaald goed kiest, leg je dat goed weer direct achter de pijl op nul (en moet je dus weer even wachten tot het de moeite waard is om dat goed te kiezen). Ik vind dit Rad een hele slimme manier om grondstoffen in het spel te brengen. Met één beweging wordt alles opgewaardeerd. Dit is veel handiger dan het eindeloze navullen van vakjes in Agricola.

De complexiteit van Ora & Labora zit vooral in de enorme hoeveelheden mogelijkheden. Je kan in een beurt zo veel verschillende dingen doen, dat het lastig is om te bedenken wat je wilt doen. Je krijgt aan het eind van het spel voor van alles en nog wat punten (bepaalde goederen, je gebouwen, de dorpen), maar het is mij nog niet duidelijk wat nou goede manieren zijn om veel punten te scoren. Deze enorme overvloed aan mogelijkheden kan mensen die gevoelig zijn voor Analysis Paralysis helemaal lamleggen en daarmee het spel tot stilstand brengen. De speelduur die op de doos staat aangegeven (2 tot 3 uur) is dan ook niet overdreven. Mijn eerste potje duurde zelfs nog iets langer.

Je mag niet alleen gebruik maken van de gebouwen die je zelf hebt gekocht, maar ook van de gebouwen van de andere spelers (je moet dan wel betalen). Het lastige hieraan is wel dat je dan op zijn kop moet lezen wat de andere gebouwen ook al weer mochten. Je kan het ook opzoeken in de spelerssamenvatting die iedere speler heeft, maar die vind ik niet heel handig omdat de symbolen zijn vervangen door tekst waardoor je minder makkelijk kan scannen (waar kan ik ook al weer mijn schapen omzetten in kebabjes). Als je het spel vaker doet, gaat dit vast makkelijker omdat je de gebouwen al kent.

Ondanks de forse speelduur vond ik het wel een leuk spel. Ik vond het leuk om mijn landschapje vol te bouwen en een uitdaging om de middelen voor interessante gebouwen bij elkaar te krijgen. Ik verwacht dat dit spel leuker gaat worden als je het vaker speelt omdat het sneller zal gaan met ervaren spelers en je beter kan inschatten wat de beste acties zijn in een bepaalde situatie.

Ik kan me voorstellen dat veel mensen gaan vinden dat het thema er aan de haren bijgesleept is. Ik ben het hier niet mee eens. Maar misschien komt dat wel doordat ik de boeken van Ken Follet heb gelezen waar de band tussen klooster en omliggend gebied centraal in staat.

Mijn eerste indruk is dus positief. Ik vind het leuker dan Le Havre, maar minder leuk dan Agricola (vooral omdat het wel heel lang duurt en thematisch minder sterk is). Ik denk dat alleen hard-core gamers dit spel leuk zullen vinden, maar dat het voor gelegenheidsspelers een beetje te veel van het goede is (net als Le Havre). En ik kan iedereen warm aanbevelen om de boeken van Ken Follet te lezen om in de juiste sfeer te komen.