Hoogspanning

Het spel …

In de internationale spellenwereld is Hoogspanning (Funkenschlag in het Duits / Powergrid in het Engels) al jaren een zeer succesvol spel. De Nedelandse spellenliefhebber heeft vijf jaar moeten wachten, maar nu is het dan ook zo ver en verschijnt een Nederlandse editie van dit veelgeprezen spel. Het spel is oorspronkelijk gebaseerd op een eerder spel van Friesse waarin nog geen sprake was van vaste verbindingen tussen steden, maar je deze met wasco op een kaart tekende. Dit was toch niet heel praktisch en dus maakte Friese een nieuwe editie waar je niet langer vieze handen van kreeg.

Met het spelmateriaal van de nieuwe versie zit het in ieder geval wel goed. Het bord is van mooi stevig karton gemaakt en nog dubbelzijdig bedrukt ook. Op de ene zijde van het bord staat Amerika en op de andere zijde staat Duitsland, zodat je kunt kiezen waar je wilt spelen. De rest van het spelmateriaal is van degelijk hout gemaakt. Voor de liefhebbers zijn er inmiddels in Duitsland voor nog meer variatie al een aantal nieuwe tweezijdige borden verschenen.

Hoogspanning is een resource managent spel dat draait om de energiemarkt. De spelers hebben als doel zoveel mogelijk steden aan te sluiten op hun stroomnetwerk en vervolgens van stroom te voorzien. Het land is in regio’s verdeeld en je speelt in net zo veel regio’s als er spelers zijn, waardoor de ruimte op het bord altijd schaars blijft en je elkaar geheid in de weg gaat zitten.

Het spel wordt in rondes gespeeld en iedere ronde bestaat uit verschillende fasen. In de eerste fase wordt de speelvolgorde vastgesteld door te kijken wie er de meeste steden heeft aangesloten op het stroomnetwerk.

Degene die hier vooraan ligt, mag in de volgende fase als eerste beslissen om een nieuwe energiecentrale te veilen. De centrales onderscheiden zich door de grondstoffen waar ze op draaien (olie, kolen, afval, uranium, wind of water) en hoe efficiënt ze zijn (hoeveel eenheden energie ze kunnen opwekken uit de grondstoffen). Wind en water centrales zijn natuurlijk uitermate aantrekkelijk, aangezien je hiervoor geen grondstoffen hoeft te kopen. De centrales worden bij opbod verkocht. Iedere speler mag maar drie centrales bezitten, dus centrales gaan maar een beperkte tijd mee omdat je ze dan af moet breken voor efficiëntere centrales met een hogere capaciteit.

Zodra de spelers die dat wilden hun veilingen hebben afgerond, is het tijd om de grondstoffen te gaan kopen. Deze liggen aan de rand van het speelbord. Hoe meer eenheden van een bepaalde soort beschikbaar zijn, hoe goedkoper ze worden. Hier mag echter niet de speler die het verst voorop ligt beginnen, maar juist degene die het verst achteraan ligt. Hierdoor moet de speler die voorop ligt, dus meer betalen voor de grondstoffen, of als hij heel veel pech heeft, zijn ze al uitverkocht!

In de vierde fase mogen de spelers als ze willen hun netwerk uitbreiden door meer steden aan te sluiten. Ook hier mag de speler beginnen die er het slechtst voor staat. Op de landkaart staan allemaal steden en tussen deze steden zijn verbindingen getekend. Op de verbindingen staat de prijs die betaald moet worden om hierlangs je netwerk uit te breiden. Daarnaast moet je natuurlijk ook nog betalen voor de extra aansluiting zelf. In het begin mag elke stad maar door één speler worden aangesloten op zijn netwerk. Pas als een speler een bepaald aantal steden heeft aangesloten, mag elke stad door twee spelers worden aangesloten en later in het spel zelfs door drie spelers. Je moet dus wel een beetje opletten in welke volgorde je de steden aansluit omdat je anders wel eens ingesloten zou kunnen raken zodat je gedwongen wordt om grote afstanden af te leggen (duur) om een extra stad aan te sluiten.

In de laatste fase van elke ronde krijgen de spelers de inkomsten voor de geleverde energie. Je levert dan de grondstoffen in waarmee je energie produceert voor de aangesloten steden en daar krijg je geld voor terug. Je moet dus zorgen dat je je elektriciteitsbedrijf een beetje evenwichtig uitbouwt, het heeft geen zin om dure centrales te kopen als je niet tegelijkertijd steden hebt om van stroom te voorzien en visa versa. Ook moet je in de gaten houden dat je centrales bouwt die op een grondstof lopen die beschikbaar is. Als bijvoorbeeld iedereen oliegestookte centrales gaat bouwen, is de olie snel op en bovendien erg duur.

Het spel is afgelopen zodra een speler minstens zeventien steden heeft aangesloten. Deze speler hoeft echter niet te winnen. De winnaar is namelijk de speler die in de laatste ronde de meeste steden van stroom kan voorzien. Je moet dus wel zorgen dat je energiecentrales genoeg capaciteit hebben en dat je voldoende grondstoffen op voorraad hebt om ze te kunnen laten draaien.

… en de waardering

Ik vind Hoogspanning een topspel en ben blij dat er na vijf jaar wachten eindelijk een Nederlandse editie is verschenen. Het thema sluit naadloos aan op het spelmechanisme, waardoor het niet moeilijk is om de spelregels te onthouden. Je moet constant korte termijn en lange termijn voor- en nadelen tegen elkaar afwegen. Als je nu de koppositie overneemt, krijg je meer inkomsten, maar moet je in de komende ronde(s) meer betalen voor de grondstoffen. Als je je oude centrale nog even vasthoudt, kun je nu misschien niet al je steden van stroom voorzien, maar kun je je kans afwachten tot er een echt goede centrale voorbij komt in de veiling waar je weer flink wat rondes mee vooruit kan. Bij dit spel is regeren vooruitzien. Je moet het juiste moment afwachten om dan toe te slaan. Het spel is aan de lange kant (twee uur met gemiddelde spelers, met diepe denkers kun je er denk ik wel een uurtje bij op tellen), maar het heeft mij geen moment verveeld. Het blijft spanend tot de laatste minuut.