Undo

Het leven wordt voorwaarts geleefd maar achterwaarts begrepen, aldus de Deense filosoof Kierkegaard. Je zou dus denken dat zodra tijdreizen mogelijk wordt, het heel makkelijk moet zijn om allerlei narigheid te voorkomen. En dat is precies waar het in de Undo serie om draait: pas het verleden aan zodat het heden anders uitpakt.

De Undo-serie bestaat uit vijf spellen waar de spelers tijdreizigers zijn die moeten proberen het verleden te veranderen om een tragische dood in het heden te voorkomen. Elk spel bevat één avontuur dat begint met het lezen van een kaart waarop je iets te weten komt over de tragische dood die je moet voorkomen. Ik geef natuurlijk geen spoilers, dus lees rustig verder als je Undo nog zelf wilt gaan spelen.

De kaart met dit onfortuinlijke sterfgeval maakt onderdeel uit van een tijdlijn van dertien kaarten. De spelers mogen vervolgens negen keer naar een moment in deze tijdlijn reizen om te kijken wat er toen gebeurde. Als je een bepaald moment kiest, dan draai je de bijbehorende kaart om en lees je samen wat er op dat moment in de tijdlijn gebeurde.

Elk moment eindigt met een keuze voor de spelers. Er kunnen drie dingen gebeuren en de spelers hebben de macht om te kiezen welke gebeurtenis plaatsvindt. En dat kunnen hele triviale dingen zijn, die met de kennis van de toekomst heel belangrijk blijken te zijn. Maar zeker aan het begin van het spel is je kennis nog beperkt en moet je soms gewoon maar iets gokken.

Vier keer in het spel kan je bovendien nog extra informatie verzamelen op een moment op de tijdlijn door de achterkant van een klein kaartje te lezen. Bij elke locatie ligt zo’n kaartje, maar je mag ze niet allemaal lezen, dus je moet proberen de belangrijkste momenten te herkennen en die te onderzoeken.

En zo spring je door de tijdlijn heen en maak je overal kleine en soms grote keuzes. Na je negende tijdsprong, verzamel je de kaartjes waarmee je de keuzes die je hebt gemaakt hebt bijgehouden. Je draait ze om en je telt de waardes die er op staan op. Vervolgens kijk je op een tabel of je score hoog genoeg is geweest om de tragische dood te voorkomen.

Daarna kan je op een paar kaarten nog het hele verhaal lezen zoals het heeft plaatsgevonden voor je team van tijdreizigers begon in te grijpen.  En ten slotte kan je lezen wat de meest effectieve manieren waren geweest om de tragische dood te voorkomen.

…en de waardering

Het idee dat je zelf mag proberen een dood te voorkomen door terug te gaan in de tijd, vind ik leuk bedacht. Maar ik ben niet zo te spreken over de uitvoering van Undo. En dat begint eigenlijk al voor je begint te spelen. Als je de doos van Undo opent, waarschuwt een kaart dat je het spelmateriaal pas mag open maken als je wilt gaan spelen en dat je geen spelregels nodig hebt. Maar als je dan wilt gaan spelen, ontdek je dat de eerste negen kaarten die je door moet nemen, eigenlijk gewoon de spelregels zijn die je hardop aan het voorlezen bent. Dat vind ik geen prettige en effectieve manier om spelregels te leren.  

En dan het spel zelf. Dat vond ik ook behoorlijk suf. Het idee is dat je met je groepje gaat bedenken wat er gebeurd zou kunnen zijn zodat je vervolgens kan bedenken welke van de drie mogelijke acties het meest waarschijnlijk tot een betere uitkomst zou kunnen leiden. De informatie die je hebt is echter heel summier waardoor het vaak toch een beetje een blinde gok blijft. Zeker bij de eerste kaarten weet je vaak echt te weinig om een goede beredeneerde gok te maken. Later wordt het wel wat beter, maar regelmatig ook niet. Het spel is bovendien behoorlijk statisch voor een spel waarin je de tijd manipuleert. Je wijzingen werken namelijk niet door in de tijdlijn zelf, maar alle wijzigingen vinden zogenaamd in één grote klap plaats. En dat klopt thematisch niet. Het kan namelijk zo maar zijn dat je ergens aan het begin van de tijdlijn iets hebt verandert waardoor je al niet meer in een situatie terecht zou kunnen komen die zich later plaatsvindt. Maar in dit spel pas je beide momenten gewoon aan. Dat is raar.

Misschien had Undo kunnen werken als ze het spelmechaniek van Chronicles of Crime hadden gebruikt. Doordat dat een hybride spel is, zou je wel hebben kunnen organiseren dat tijdlijnen echt dynamisch worden en zou er veel meer te onderzoeken kunnen zijn dan de korte blokjes tekst die je nu krijgt. Dat zou zo maar een heel interessant spel hebben kunnen opleveren. Maar helaas, in de huidige uitvoering kan ik Undo niet meer dan een schamel pionnetje geven. Een spel dat je maar één keer kan spelen, dat vervolgens maar een kwartiertje duurt (langer duurden mijn twee sessies niet) en dat ook nog maar nauwelijks speelplezier oplevert, is niet meer waard.