1830

Geplaatst door

Een van de meest langverwachte uitgaves van de afgelopen jaargang van Spiel was zonder twijfel 1830. Deze bewerkte heruitgave klassieker van Francis Tresham stond al lang op het punt van verschijnen, maar werd telkens weer uitgesteld. Met inmiddels twee exemplaren in het bezit van mijn vaste tafelpartners was het onvermijdelijk dat ik deze legende eens zou spelen. Woensdag was het zover.

Als ik eerlijk ben: ik zag er een beetje tegenop. Mijn ervaring met 18xx beperkte zich tot de wat toegankelijker titels (1825, Steam over Holland en Poseidon), die ik bovendien allemaal slechts een keer gespeeld had. Mijn tegenspelers hadden wel een stukje meer ervaring en 1830 bovendien allemaal al eens gespeeld. Tel daarbij op dat 1830 een stuk minder vriendelijk is je komt al snel uit op knikkende knietjes en zweterige handjes.

Voor wie het allemaal niks zegt: in 18xx beheren spelers treinmaatschappijen door het hebben van de meeste aandelen in zo’n maatschappij. De meerderheidsaandeelhouder (‘president’) kiest hoe de maatschappij zijn sporen aanlegt, welke treinen deze koopt en langs welke steden deze rijdt. De belangrijkste beslissing is zo’n beetje de keuze van het uitkeren van dividend of niet. Die keuze beïnvloedt de koers van het aandeel en de financiële positie van de aandeelhouders.

Dat klinkt nog niet boosaardig (ingewikkeld kan het wel worden), totdat de president besluit dat de maatschappij over zijn hoogtepunt heen is en zijn aandelen verkoopt. De maatschappij komt vervolgens in handen van de speler met na hem de meeste aandelen. Klinkt niet slecht, tot ineens blijkt dat de maatschappij (binnenkort) geen trein meer heeft en ook geen geld in kas om er een te kopen. Dan zul je moeten bijlappen uit je eigen kas. O wee wie dit lot treft, want bankroet is vaak het gevolg, of in ieder geval een hopeloze achterstand.

1830 heeft nog een hoop kleine regeltjes, maar bovenstaande is de kern van vrijwel iedere 18xx. In een van mijn vorige ervaringen (1825 meen ik) ben ik getuige geweest van zo’n dumpactie. Dat was een onaangenaam gezicht en ik had mijn doelstelling voor deze kennismakingspot dan ook laag ingezet: geen gekke dingen doen en vooral een bankroet voorkomen. Het werd veel leuker dan dat.

Ik begon met de Canadian Pacific (of iets dat daar op lijkt), op veilige afstand van de rest. Uitbreiden ging aardig en ik had weinig last van spelers die de koers manipuleerden. Toen de rek er een beetje uit was en ik wat meer vertrouwen begon te krijgen bedacht ik om zelf die dumptruc uit te halen. Maar helaas waren er al te veel verkochte aandelen en moest ik hopen dat een andere speler een aandeel uit de pool zou kopen. Eugene zag dat wel zitten. Blijkbaar vond hij Anton een grotere bedreiging, want door zijn aanschaf was Anton ineens de gelukkige nieuwe eigenaar van CP. Dat kon hij er best bijhebben, want hij had al een paar andere maatschappijen. Helaas hadden die samen maar twee treinen. De tweede helft van het spel was Anton daardoor vooral bezig om zijn treinen heen en weer te schuiven tussen de maatschappijen. Wel had hij veel aandelen, waardoor hij toch aardig verdiende.

De mooiste maatschappij (Baltimore & Ohio) was in handen van Eugene. Tegen het einde reed B&O met zijn dieseltrein voor bijna $80 per aandeel. Helaas voor hem bezat hij maar 4 aandelen, tegenover 3 voor Jasper en mij. Hij profiteerde dus maar matig. Ondertussen had ik met Boston & Maine een nieuwe maatschappij opgestart. Maar doortdat de 4-trein van deze maatschappij vrij snel roestte reed hij uiteindelijk voor maar $22 per aandeel.

Met zijn conservatieve speelstijl stoomde Jasper rustig richting overwinning. Hij had al sinds het begin dezelfde maatschappij, New York, New Haven & Hartford. Evenmin als B&M was deze erg profijtelijk, maar Jasper had slim belegd in enkele van de meest succesvolle maatschappijen.

Tegen het einde was het voor Eugene duidelijk dat hij iets moest doen. Hij bezat twee mooie maatschappijen, maar veel minder aandelen dan de rest. Hij waagde de gok en nam het bestuur in de Erie Railroad over van Anton, die daarmee geen treinloze maatschappij meer bezat. Eugene moest diep in de buidel tasten voor een trein voor Erie, maar met voldoende operating rounds zou hij er dat ruimschoots uit halen.

Ik zag wat hij wilde bereiken en ging mee in het kopen van Erie. Helaas maar een aandeel, dus ook voor mij was die extra volledige ronde van belang, omdat Jasper toch uit begon te lopen.

Helaas mocht het niet zo zijn. Het geld van de bank was net een operating round te vroeg op, waardoor Eugene en ik niet meer optimaal konden profiteren van Erie, of Anton van zijn drie inmiddels behoorlijk goede maatschappijen. Ik verloor dus nipt van Jasper, die het allemaal net iets gewiekster had gespeeld dan de rest.

Een voorbeeld van een eindsituatie (foto: Bill Byrd)

Ik houd niet van overdreven lange spellen. Aan veel gereken in spellen heb ik een broertje dood. 1830 had 6 uur geduurd en het een grote reeks van sommetjes maken. Ik kan dus wel zeggen dat ik me uitstekend vermaakt heb. Sterker nog, ik had graag gehad dat het spel nog een volledige ronde geduurd had, want dan had ik mogelijk gewonnen.

In 1830 merk je weinig van hoe snel de tijd gaat. Ook het rekenwerk is vooral veel administratie; alleen af en toe moet je heel goed narekenen wat een bepaalde opzet kost en hoe je (of je maatschappij) aan dat geld moet kopen. De keuzes die je in het spel maakt hebben grotendeels dezelfde ‘bronnen’ als in veel eurospellen: intuïte, anticiperen op de acties van je medespelers en soms bot opportunisme. Wel is 1830 een stuk strategischer van aard. Als je een maatschappij opstart moet je een goed plan hebben wat je ermee wilt bereiken. De beginase van het spel is eigenlijk het meest complex, als ook de privémaatschappijen geveild worden en je moet kiezen met welke maatschappij je begint en of je met iemand meegaat.

1830 is vooral ook veel psychologie: ga je met iemand mee omdat je verwacht dat hij een maatschappij tot bloei wil brengen, of is het een val om een lege huls op je te dumpen? Iedere beslissing die je neemt zet een hele keten van daaropvolgende acties van alle spelers in werking. Je kunt wel denken ‘als ik toen niet X had gedaan maar Y had ik nu wel dat aandeel gehad’. Maar als je Y had gedaan hadden je medespelers weer andere dingen gedaan waardoo je dat aandeel ook niet had gehad en misschien andere zaken ook wel niet.

Dat maakt 1830 een rijke en meeslepende ervaring, met veel wederspeelbaarheid. Je moet er wel een dag voor uittrekken, en daarom is het alleen geschikt om incidenteel te spelen. Maar de beloning is er ook naar.

Eén reactie

  1. Geweldig spel: urenlang naar een bord staren waar niet eens heel veel gebeurd, terwijl in je hoofd ontelbare mogelijkheden heen en weer kraken. Leuk stukje en leuk dat je ervan genoten hebt!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *