Chicago Express

Het spel …

Winsome Games staat bekend als de uitgever van het betere treinenspel. De meeste daarvan zijn vooral bedoeld voor liefhebbers van het 18XX-genre: lange en complexe spellen waarin je belangen verwerft in spoorwegmaatschappijen en probeert hun waarde te beïnvloeden. Maar zo af en toe vindt zo’n spel ingang bij een breder publiek. In 2007 was dat Wabash Cannonball: een verre neef uit de 18XX-familie die vlot speelde en toch veel diepgang had.

Zodoende verscheen Wabash Cannonball een jaar later bij Queen als Chicago Express. Op wat minieme details na heeft Queen het spel intact gelaten en hebben ze de aanpassingen vooral voorbehouden aan het uiterlijk, dat fors verbeterd is. Niet zo moeilijk, want Winsome staat ook bekend om de nogal spartaanse vormgeving van zijn spellen.

In Chicago Express verwerven de spelers aandelen in vier treinmaatschappijen. Als je aandelen in een maatschappij hebt, mag je die verder ontwikkelen door verbindingen met andere steden te leggen. Zo vermeerder je de waarde van de maatschappij en dus van jouw aandelen. Vooral het bereiken van Chicago is lucratief.

Tijdens je beurt heb je de keuze uit drie opties: een aandeel veilen, een maatschappij uitbouwen of ontwikkelen. Met die laatste twee opties maak je de maatschappijen meer waard. Aandelen veilen is bijzonder interessant, omdat je daarmee bij andere maatschappijen kunt inbreken, of in ieder geval de waarde per aandeel verminderen. Anderzijds kun je ook proberen je grip op een maatschappij te verstevigen, of juist medeaandeelhouders te zoeken.

Iedere actie kan maar een beperkt aantal keren worden uitgevoerd. Als twee acties maximaal zijn gedaan, volgt er een dividenduitkering en worden de tellers van de acties weer op ‘0’ gezet. Wie na de laatste dividenduitkering het meeste geld heeft wint.

… en de waardering

Waar de meeste 18XX-spellen zich kenmerken door een hoge complexiteit en lange speelduur, is Chicago Express een aangename uitzondering. Het is zelfs zo snel en simpel dat veel mensen vinden dat het niet echt een 18XX-label verdient. Voor mij niet zo relevant: ik vind het gewoon een goed spel.

In Chicago Express draait alles om de verdeling van de aandelen. Met die aandelen worden coalities gesmeed en weer verbroken: heb je samen met iemand anders de meeste aandelen, dan is het in jullie beider belang de maatschappij te ontwikkelen. Maar zodra iemand de meeste aandelen heeft, mag hij alles alleen doen: het heeft geen zin een maatschappij te bevorderen als anderen er meer van profiteren.

Hierdoor krijgt het spel een geheel eigen dynamiek, die tijdens het spel voortdurend verandert met de verdeling van de aandelen. Het kiezen van de juiste actie op het juiste moment is daarbij cruciaal. Soms is het zelfs heel verstandig om een actie te kiezen, maar niet uit te voeren, zodat iemand anders die actie niet meer uit kan voeren.

Chicago Express biedt daarmee veel tactisch vuurwerk in een korte speeltijd. En omdat het spel maar langzaam zijn geheimen prijsgeeft, kun je heel wat potjes spelen zonder er op uitgekeken te raken. Een aanrader.