Interview: Jan en Ralf van Spellenwinkel.nl in Delft

Niemand die wel eens over de Delftse Kruithuisweg rijdt, de verbindingsweg tussen de A4 en de A13, kan het ontgaan zijn: sinds de zomer van 2021 is Delft is een nieuwe winkel rijker. Met de naam ‘Spellenwinkel.nl’ is er geen twijfel mogelijk om wat voor winkel het gaat. Ik sprak met de oprichters en spellenfans Ralf Heersma en Jan van der Ham.

Hoe was het om midden in de coronapandemie een (fysieke) spellenwinkel te openen?

Jan: Onze openingsdag was een groot succes, misschien juist wel dankzij corona. Omdat er niet teveel mensen tegelijk in de winkel mochten zijn werkten we met tijdslots en die waren allemaal vol.

Ralf: Ja, ieder heel uur stond er weer een verse lading geïnteresseerden om een kijkje te komen nemen.

Jan: We hoorden wel van onze collega’s en distributeurs dat bordspellen tijdens corona veel populairder waren geworden, dus we stonden echt te popelen om daaraan mee te doen. Dat wilden we sowieso al een tijd, want er zijn meer leuke spellen dan Magic.

Ralf: Bordspellen hebben enorm geprofiteerd van corona. Omdat we nog maar net open zijn hebben we niet echt een referentie van wat ‘normaal’ is, maar we hebben echt wel het idee dat die gestegen populariteit niet verdwenen of zelfs maar afgenomen is.

Voor Magic zagen we eerder het tegenovergestelde. Bordspellen worden veel in kleine kring gespeeld, bijvoorbeeld gezinnen. Die gingen spelletjes doen tijdens corona. Bij Magic is dat heel anders: dat spelen veel mensen juist buiten de deur, met vrienden of tijdens evenementen. En dat heeft een paar jaar helemaal stilgelegen.

Jan: Klopt, de professionele evenementen gingen allemaal niet door. Wat we wel zagen, is dat mensen veel meer casual met elkaar gingen spelen, waar dat kon. Juist die informele manier om Magic te spelen, zoals Commander, hebben daar erg van geprofiteerd.

Jullie noemen Magic een paar keer, en dat is geen toeval. In 2009 begonnen jullie met de Bazaar of Magic, dat van een doos Magickaarten in een studentenkamer is uitgegroeid tot grootste Magicwinkel van Europa. Hoe kwamen jullie erbij om ook in de bordspellen te gaan?

Ralf: Het is een langgekoesterde droom die eindelijk is uitgekomen. In een vorig pand aan de Spoorsingel hadden we voor het eerst genoeg ruimte om tafels neer te zetten waar mensen Magic konden spelen. Van dat zichtbare speelplezier kregen we veel enthousiasme om dat vaker te doen. We zijn dat altijd blijven organiseren en nu hebben we eindelijk genoeg ruimte om dat ook met bordspellen te doen. (lachend) Bordspellen kosten veel ruimte!

Jan: We kochten veel Magic bij onze distributeur en bestelden dan zo nu en dan ook een bordspel mee, voor ons zelf! (opnieuw gelach). Dus de distributeur vroeg: goh, wanneer gaan jullie die eens zelf aanbieden? Nu we de ruimte hebben kan dat eindelijk. Ook om bordspelavonden en dergelijke te organiseren.

Het is ook wel een zakelijke beslissing natuurlijk, om niet al je geld op Magic in te zetten. Niet dat ik denk dat Magic veel minder populair gaat worden, maar in bordspellen zit duidelijk potentie. Vanuit onze vaste Magicklanten was de vraag er niet echt. Die komen wel eens voor aanverwante spellen zoals Pokémon of Yu-Gi-Oh!, maar verder niet.

Ralf: We merkten het ook heel erg tijdens het openingsweekend. De zaterdag was voor de bordspellen, de zondag meer voor Magic. De mensen die op zaterdag kwamen keken ook geïnteresseerd naar Magic, want daar hadden ze wel eens van gehoord. De Magicers die zondag kwamen liepen gewoon door het bordspelgedeelte heen, die waren echt gefocust op hun kaartspel. Die kennen ons vooral daarvan, die komen ook echt voor Magic.

Jan: Het is ook weer niet een strikt onderscheid. Sommige mensen spelen alleen Magic, sommigen alleen bordspellen, maar de meeste mensen die veel Magic spelen hebben ook wel een paar andere spellen in de kast staan.

Jullie zitten niet in het centrum, hoe weten klanten jullie te vinden? En zoeken ze dan specifieke spellen?

Ralf: Veel klanten kennen ons van het grote logo dat je vanaf de Kruithuisweg ziet, al denken sommigen dat we alleen een webwinkel zijn, vanwege dat .nl. Toch is de verkoop in de winkel versus die online ongeveer fifty-fifty, terwijl dat bij Magic meer 90 procent online tegen tien procent in de winkel is. Het komt ook vaak voor dat mensen op de site zien dat een spel beschikbaar is en dan een kijkje komen nemen en vervolgens met een volle tas naar huis gaan. Iedereen die hier komt bekijkt toch even de hele winkel en wat we zoal hebben. Omdat we veel spellen op displays hebben uitgestald krijgen ze ook een goed idee van wat in de doos zit.

Mensen die langs de winkel komen slenteren en een cadeautje halen, zoals bij winkels in het stadscentrum, komen hier niet. Maar daar staat tegenover dat we vlak bij de campus zitten. Er komen dus wel geregeld studenten langs.

Jan: Er is ook een spellenvereniging bij de TU. Die hadden onlangs een bestuurswissel, en daar hebben ze toen iets voor bij ons georganiseerd. Studenten komen hier ook wel regelmatig in groepjes spelen, soms ook georganiseerd.

Jullie organiseren sowieso veel events. Vooral Magic, maar ook de maandelijkse bordspelavonden en onlangs de Ladies’ Night. Gaan jullie dat meer doen?

Ralf: Die bordspelavonden doen we eens per maand op de derde woensdag. Er zijn er nu drie geweest en die werden allemaal ontzettend goed bezocht. We gaan dat daarom vaker doen, ook standaard op de eerste donderdag van de maand. Wat erg helpt dat we altijd drie spellen centraal stellen die we voor die avond klaarleggen en uitleggen. Bij Cascadia was dat bijvoorbeeld een enorm succes, dat hebben we diezelfde avond nog erg vaak verkocht. Maar het komt ook voor dat een spel minder goed in de smaak valt dan je vooraf denkt. Het is altijd een beetje uitdaging om de geschikte ‘uitgelichte’ spellen van zo’n avond te kiezen.

Jan: We moedigen het ook heel erg aan dat mensen in de winkel spellen komen spelen. Achter de kassa staan een hoop demo-exemplaren, maar ook achter hebben we er nog een paar honderd staan die je zo aan tafel kunt spelen. Onze verkopers bieden het ook vaak aan bij klanten om een spel te spelen waar ze interesse in hebben.

Cascadia doet het dus erg goed. Wat zijn andere verkoopsuccessen?

Ralf: Een van de hardlopers van dit moment is Ark Nova, echt een spel voor de expertspeler. We hadden daar vooraf hoge verwachtingen van en dus flink ingekocht. Dat bleek een goed idee, want op heel veel plekken is het uitverkocht. Verder zijn het heel veel laagdrempelige spellen die het goed doen. Denk aan Qwixx en Clever, maar ook partyspellen als Exploding Kittens en Hint.

Jan: Everdell is een nieuwe klassieker, die hebben we al heel veel verkocht. Dat is echt een nieuwe blijver.

Ralf: Dat zijn ook de spellen die in de winkel een prominente plek krijgen. Verder kijken we goed naar welke spellen mensen zoeken, ook online. We zien in de zoektermen vaak dingen als ‘beste bordspel’. Mensen zijn dus vaak niet eens per se op zoek naar een specifiek spel, maar willen weten welke de leukste zijn, bijvoorbeeld voor een cadeautje. Het is voor ons heel belangrijk dat mensen dan vinden wat ze zoeken. Wat dan helpt zijn bijvoorbeeld de nominaties voor de Spiel des Jahres, maar ook de Spellengek top-10. Lijstjes kunnen mensen heel goed helpen om te vinden wat ze zoeken, dus met die top-10 willen we in de winkel wel iets doen.

Wat zijn eigenlijk jullie eigen favoriete spellen?

Jan: Thuis mag ik eigenlijk alleen maar coöperatieve spellen spelen. Mijn vriendin vindt het niet leuk om elkaar dood te moeten maken (gelach). Ik heb met veel plezier Pandemie gespeeld, vooral de Rising Tide-versie. Ook Pathfinder vind ik erg leuk, dat geeft echt een beetje die D&D-vibe. Maar ik vind het ook erg leuk om iets op te bouwen en dan op oorlogspad te gaan, zoals Game of Thrones. Dat soort spellen vind ik heerlijk, al komt het er niet vaak van.

Ralf: Ik houd erg van dice-placementgames zoals Marco Polo en Grand Austria Hotel. Die is nu jammer genoeg lastig te krijgen, maar die heb ik echt talloze keren gespeeld. En ook spellen als Terraforming Mars vind ik een groot genot, maar je bent wel even bezig. Ik ben ook erg benieuwd naar Ark Nova.

Jullie hebben hier nu een heel groot pand met veel spellen en zelfs een bar met drankjes en snacks. Hebben jullie nog meer ambities?

Ralf: Je begint geen spellenwinkel om er rijk mee te worden. Je doet dit omdat je een bepaalde overtuiging hebt en die was bij ons vanaf het begin altijd dezelfde: mensen met elkaar in contact brengen door het spelen van spellen, dat ze die liefde voor het spel kunnen delen. Dat geeft enorm veel voldoening, je geniet echt mee van de herinneringen die op zo’n moment gemaakt worden. Ik denk dat die drijfveer voor alle ondernemers in deze branche geldt.

Dat bij elkaar brengen is natuurlijk heel erg lokaal. We kijken er ook naar hoe we dat uit kunnen breiden: misschien met meer filialen, of door samen te werken met andere spellenwinkels, maar ook door online mensen meer met elkaar in contact te brengen.

Onlangs hebben we een stapel spellen geleverd aan DOK, de bibliotheek in Delft, die leden daar in het café kunnen spelen. Maar ook voor verschillende cafés in Delft willen we een roulerende verzameling laagdrempelige spellen aanbieden die je makkelijk in een kroeg speelt.

Jan: We hebben voor Magic wel eens een onderzoek laten doen. Waarom beginnen mensen dat te spelen? Omdat hun vrienden het spelen. En waarom stoppen ze ermee? Omdat hun vrienden het ook niet meer doen. Met bordspellen is dat precies hetzelfde. Dus hoe meer we mensen met elkaar in contact kunnen brengen die dezelfde spellen leuk vinden, hoe meer we de ‘kunst’ van het bordspellen spelen kunnen promoten.

Ralf: Je ziet echt dat wat ooit een nerdy hobby was, steeds meer mainstream wordt. En daar dragen we graag aan bij.

Jan: Ik denk dat nu we steeds meer uren achter een beeldscherm zitten, bordspellen waardevoller worden als tegenhanger van al het digitale.

Als jullie terugkijken op de jaren dat jullie als spelverkopers actief zijn, wat is je dan bijgebleven? Hebben jullie ook tips voor mensen die dromen van een eigen spellenwinkel?

Ralf: Het belangrijkste is dat je dit echt uit liefde voor het spel doet. In onze eerste locatie hadden we iets van twintig vierkante meter in een bedrijfsverzamelgebouw. Er was er nog niet zoveel werk, we zaten meer te gamen. Na een tijdje werd het wel steeds drukker. We kregen toen ook wel eens mensen langs die op zoek waren naar goochelartikelen, want ja, wij verkochten immers ‘Magic’.

Jan: Ja, in het begin zaten we meer te werken tussen het spelletjes spelen door dan andersom. Maar toen het drukker werd, zaten we er vaak ’s avonds tot elf uur, want dan ging het gebouw dicht. De conciërge van het gebouw had vaak niet door dat wij er dan nog waren en was dan vaak al net iets voor elven vertrokken. Het kwam dus nogal eens voor dat we het gebouw wilden verlaten en voor een gesloten deur stonden en hij voor ons weer terug moest komen.

Ralf: Het besef dat we echt meer met onze winkel konden en ook wilden uitbrengen was drie jaar geleden. De plek aan de Schieweg waar we zaten was daarvoor te klein, toen zijn we met de verhuurder gaan praten of er misschien uitbreiding in het pand mogelijk was. Dat bleek niet zo te zijn, maar de verhuurder kwam met een creatief idee: hij had nog een stukje grond aan de overkant van de Schie, was het misschien een idee om daar een helemaal nieuw gebouw neer te zetten?

Dat leek ons eerst onrealistisch, maar toen zijn we wat gaan rekenen en bleek het heel haalbaar. Vanaf het allereerste moment dat het nieuwe pand een optie werd, zijn we betrokken bij de bouw. Dus elke wand die hier staat, iedere lamp die hier hangt hebben we zelf kunnen bepalen. We hadden daarbij het geluk dat we iemand in dienst hebben die aan de TU is afgestudeerd als bouwkundige, dat kwam erg goed uit.

Jan: Als je zelf een winkel wilt beginnen, zorg dan voor een breed assortiment. Met bijvoorbeeld alleen Magic ga je het niet redden.

Ralf: Klopt. Zorg ook dat je actueel bent. Je wilt dat mensen fan zijn van je winkel en er graag komen. Dan moet je ervoor zorgen dat er iets nieuws te ontdekken blijft, anders is er geen reden om terug te komen. De sfeer is heel belangrijk, iedereen moet zich welkom voelen.

Jan: Je kunt een beetje een huiskamer voor mensen worden. Zorg dat je een plek hebt waar mensen een spel kunnen proberen en zich er thuis voelen. Dat hoeft echt niet heel groot, als die mogelijkheid er maar is.

Een valkuil voor veel winkeliers is dat ze vooral spellen verkopen die ze zelf heel leuk vinden en proberen daar hun klanten enthousiast voor te maken. Maar je moet ook open-minded zijn en spellen verkopen die je zelf misschien stom vindt, maar die anderen wel fantastisch vinden. Daar hebben we zelf ook nog een heel klein beetje last van, want Monopoly verkopen we nog niet (lacht).

Ralf: Een andere afweging is dat de hele populaire spellen en klassiekers ook bij de grote ketens en online te koop zijn, daar onderscheid je je niet mee.

Jan: Dat is inderdaad oppassen, want de grote online zaken verkopen die soms met verlies om marktaandeel te krijgen en te houden. Die populaire spellen moet je wel hebben, maar je moet er niet te diep in gaan.

Het zal ook wel voorkomen dat mensen bij ons langskomen om te informeren naar een spel om het dan toch online te kopen. We vinden dat niet heel erg: want dat is gewoon een bordspeler en dat zorgt ervoor dat meer mensen bordspellen spelen en dat is uiteindelijk weer goed voor ons.

Ralf: Grote online zaken stoppen ook geen liefde in de doos, dat doen wij wel. Ons belangrijkste doel is om enthousiaste ambassadeurs van het bordspel te zijn. Dat is wel voor de lange termijn, maar in de dertien jaar dat we actief zijn hebben we echt gemerkt dat dat het beste werkt.

Een laatste vraag nog: hebben jullie een Black Lotus?

(nadat het gelach verstomd is)

Ralf: Op het moment niet, maar we hebben ze wel regelmatig gehad. Ze liggen alleen nooit lang op de plank.

Jan: Het is best een leuke kaart om zelf te hebben, maar je kunt ook een stuk van je hypotheek aflossen!

Nieuwsgierig geworden? Kom dan eens langs aan de Rotterdamseweg in Delft om een spel te proberen en als je zin hebt met een broodje of wat drinken erbij.