Libertalia: De winden van Galecrest

Weinig beroepen worden zo onterecht geromantiseerd als dat van de piraat. In onze beleving zien we dan een zwoele vrijbuiter als Jack Sparrow of nationale held als Piet Hein, in de praktijk waren (en zijn) het moorddadige misdadigers met weinig mededogen voor onschuldigen. Als thematische setting van bordspellen net zo geschikt als slavenhandelaars of seriemoordenaars, als je het mij vraagt.

Misschien dat Paolo Mori daarom bij een bewerking van zijn spel Libertalia de woeste piraten uit die eerste versie verving door antropomorfe figuren met een wat schattiger uitstraling. Het thema is onveranderd: de spelers stellen een bemanning samen voor hun schip en proberen zo veel mogelijk buit te vergaren.

Dat doe je in drie reizen, die elk uit verschillende dagen bestaan. In de eerste reis begint iedereen met dezelfde -willekeurig getrokken- zes genummerde karakters. Elke dag kiezen de spelers in het geheim een karakter, waarna iedereen de gekozen kaart laat zien en de karakters in oplopende volgorde op het bord worden gelegd.

Alle karakters hebben een eigenschap die je tijdens de zon-, schemer- of nachtfase van de dag uitvoert. Beginnend met het karakter met het laagste getal worden eerst alle eventuele zoneigenschappen uitgevoerd. In omgekeerde volgorde treedt dan de avondschemer in. Komt tijdens die fase jouw karakter aan de beurt, dan leg je hem voor je (je ‘schip’) en neem je een buitfiche van het bord. De nachtfase is alleen relevant voor de karakters in je schip.

Na de laatste dag van de reis scoort iedereen geld voor de verzamelde buitfiches en karakters in het schip. Die laatsten zwaaien af, de buitfiches gaan weer in de zak en de volgende reis begint, met zes nieuwe karakters. Na de derde reis eindigt het spel en wint de speler die de meeste dubloenen heeft verzameld.

…en de waardering

Al komen er in deze versie geen plunderende en verkrachtende piraten voor, de nieuwe versie van Libertalia is geen poeslief spel. Veel karakters hebben een eigenschap waarmee je een andere speler kunt bestelen, een karakter elimineert en meer van dat soort fraais. Ook de buitfiches hebben naast hun geldwaarde soms een speciale eigenschap waarmee je de anderen het leven zuur kunt maken, zelfs in de ‘vriendelijke’ variant (ik heb de onvriendelijke niet eens geprobeerd). Dat geniepige gehakketak vereist wel enige eelt op je ziel.

Doordat iedereen met dezelfde kaarten speelt heeft Libertalia een hoog ik-denk-dat-jij-denkt-dat-ik-denk-gehalte, zoals ook bijvoorbeeld Machiavelli. Als de mix van karakters waarmee je speelt een beetje meezit, leidt dat tot interessante psychologische spelletjes met soms verrassende uitkomsten. Maar het kan ook tegenzitten, waardoor de keuze welke kaart te spelen zeker tijdens de eerste reis wat plichtmatig voelt. Al met al is Libertalia daardoor een onderhoudend spel, maar soms net iets te chaotisch en onevenwichtig.