Geplaatst door Gisteravond speelde ik voor het eerst Stoom, het nieuwste lid van de Age of Steam-familie van Martin Wallace. Het was mijn eerste kennismaking met het systeem. Age of Steam en Railroad Tycoon zijn erg bekend en populair, maar aan mij altijd voorbijgegaan. Ook oudere versies als Volldampf heb ik weten te vermijden. Maar je komt vanzelf op het punt dat je het niet langer kunt uitstellen, en voor mij was dat gisteravond.
Voor wie de spellen niet kent: de kern van Stoom (en ook van AoS en RRT, als ik me niet vergis) is dat de spelers sporen aanleggen tussen verschillende steden, om vervolgens goederen over die sporen te vervoeren van de ene naar de andere stad. Hoe langer de afgelegde afstand, des te meer winst je maakt. En die heb je hard nodig, want geld is verschrikkelijk schaars in het spel. Schaarser dan tijdens een financiële crisis, dat idee.
Nu wordt van Stoom gezegd dat het een stuk milder is voor beginners die fouten maken dan AoS. Daar kan een fout in het begin je de kop kosten en ben je voor je het weet uitgespeeld voor de overwinning. De vergelijking met AoS kan ik niet maken, maar ik weet wel dat ik in mijn eerste beurt een stomme fout maakte met het aanleggen van sporen. De fout was stom genoeg om mezelf al direct buitenspel te plaatsen. Mijn eindscore was ongeveer de helft van de speler voor mij, die nog weer een tiental punten achter de winnaar eindigde. Heel mild, ja. Maar ondanks de frustratie over mijn stomme zet probeerde ik er het beste van te maken, en mijn oordeel daardoor zo weinig mogelijk te laten kleuren.
Op dit moment is dat oordeel gematigd positief. Stoom is inderdaad redelijk gestroomlijnd, al is het natuurlijk niet best dat het een paar bewerkingen van het basissysteem heeft gekost voor het zover was. Bezwaren zijn er echter genoeg, waarvan er twee de belangrijkste zijn. Ik vind het nog steeds problematisch dat een vroege fout je praktisch kan uitschakelen wat betreft een mogelijke overwinning. Goed, dat gebeurt je één keer, maar ik kan me voorstellen dat de domper voor genoeg nieuwelingen zo groot is dat ze het bij dat ene potje laten.
Een ander minpunt vond ik het tempo van het spel, dat niet helemaal lekker aanvoelde. De eerste vijf-zes beurten ben je vooral bezig met het opbouwen van een inkomenspositie. Je moet er werkelijk voor vechten om het hoofd boven water te houden en jezelf niet failliet te maken met het aanleggen van spoor. Stoom mag dan mild zijn, je hebt nog steeds het gevoel dat je voortdurend achter de feiten aanloopt. Het echte punten verdienen komt pas later, maar tegen die tijd raken de goederen erg snel op. Vooral de laatste twee rondes waren er zo weinig over, dat er nauwelijks nog keuze was in wat je kon vervoeren. Iedereen was toen dus vooral bezig om nog wat extra verbindingen te maken, puur omdat iedere verbinding een punt oplevert. Er was absoluut geen sprake van dat je wenste dat het spel nog één beurt zou duren, omdat je dan een echte klapper had kunnen maken. Het spel was dus al een beetje voorbij voor het echt afgelopen was.
Voor zover het negatieve, nu de positieve punten. Stoom heeft een lekker strak speelsysteem, zonder al dat overtollige Wallace-chroom. Het is duidelijk waar het om gaat, en het is een uitdagende strategische puzzel om dat te bereiken. Waar ga je verbindingen aanleggen? Wanneer ga je vervoeren? Nu speelden we met drie, maar ik kan me voorstellen dat met meer spelers de druk nog groter wordt om bepaalde mogelijkheden op te offeren voor het privilege om als eerste een sporen te leggen, of goederen te vervoeren. Aangename keuzestress dus.
Al met al heb ik me dus best vermaakt met Stoom. Zo leuk als Chicago Express vond ik het nog niet, maar ik sluit niet uit dat dat op termijn wel komt. Vooralsnog heb ik in ieder geval wel zin in nog een potje.
Het gaat mij ook te ver om een spel af te serveren als beginners het wat moeilijk hebben (daar staat mijn kast vol mee), maar Stoom is toch wel erg streng. Nog niet zo erg als AoS, maar toch.
Om een van mijn geekbuddies (die het spel een 8 geeft) te citeren:
"A tough, analytical game that sometimes seems to have been designed to make you feel like an idiot"
Ik weet niet hoe leuk ik de standaardversie ga vinden. Geld wordt dan een nog groter probleem, en dus een grotere bron voor frustratie. Maar we zullen zien.
Goed verkopen betekent nog niet dat het een goed spel is. Iedereen gaat straks massaal naar tranformers 2, omdat het een goede film is? Nee ik denk het niet:)(jeugdsentiment+special effects+robots+sexy vrouwen=$$$$)
Als je in Kolonisten je startpositie verkeert kiest kun je winnen ook wel vergeten. Slecht spel? Magic, als je een verkeerde mulligan keuze maakt kun je winnen ook wel vergeten. En dan heb je feitelijk nog geen zet gedaan. Slecht spel? Allebei verkopen ze toch vrij goed sinds halverwege de jaren 90.
Met alle respect, Dominique: Stoom (en Age of Steam) zijn geen spellen die voor een beginner zijn ontworpen. Ik vind het een beetje flauw om nu opeens net te doen alsof dat een standaard is waaraan elk spel moet voldoen, terwijl andere spellen waar dergelijke beginnersfouten net zo goed een probleem zijn opeens met tot in hemelschreiende poëtische termen worden bewierrookt. Peter Hein maakte een dergelijke fout, gaf dat ruiterlijk toe, en zal de volgende keer beter op zijn tellen passen. Al doende leert men, zoals het hoort.
Het wordt natuurlijk wat anders als tussen min of meer ervaren spelers een klein verschil aan het begin van het spel niet meer kan worden goedgemaakt.
Overigens was volgens mij hét grote euvel van AoS dat er '3 tot 6' op de doos stond en dat de standaard kaart (de 'Rustbelt') eigenlijk alleen goed werkt met 4 of 5, afhankelijk van of je een 'vriendelijk' of 'confronterend' spel prefereert. En anders is er altijd nog Railroad Tycoon dat vooral in de Europa-uitbreiding een leuke logistieke puzzel met een paar gemene trekjes oplevert.
PH, we hebben natuurlijk wel de beginnersversie van Stoom gedaan. Als ik het goed begrijp, moet je in de "standaard"versie iedere ronden betalen voor je trein (lengte 6 trein: 6 betalen) en is er bovendien iedere ronde een veiling voor de startvolgorde.
Dat betekent natuurlijk dat het meer ronden kost om een voldoende hoog inkomen te verageren, en dat verkort de (wat saaie) laatste fase.
Een spel waarin een fout in de beginfase een zodanige hypotheek legt op de rest van het spelverloop waardoor je de overwinning mag vergeten is in mijn ogen geen goed spel. Hét grote euvel van AoS lijkt dus nog steeds niet opgelost.