Anno 1800

Een van de bekendste strategische computergames is Civilization, dat mede gebaseerd is op het gelijknamige bordspel. Inmiddels is de game-industrie veel groter dan de bordspellenwereld en is het regelmatig andersom. Zo ook bij Anno 1800, de door Martin Wallace ontworpen bordspelversie van de gelijknamige game.

Hier draait alles om het tevreden stellen van je bevolking. Die bestaat uit ongeschoolde arbeiders en boeren en meer geletterde types als ambachtslieden, ingenieurs en investeerders. Iedereen begint met enkele boeren, arbeiders en ambachtslieden en een bord waarop enkele gebouwen voorgedrukt staan.

Voor elk bevolkingsblokje krijg je een bijbehorende kaart. Het uitspelen van die kaarten vormt het hart van het spel. Om die kaarten te kunnen spelen moet je over de juiste goederen beschikken. Eenvoudige lieden nemen genoeg met worst en bier, de bourgeoisie verlangt een horloge of koffie. Die zaken moet je zelf produceren door een blokje te plaatsen op het bijbehorende gebouw, of ze betrekken bij een andere speler die dat gebouw heeft.

Noodgedwongen ben je dus veel bezig met het maken van de vereiste gebouwen en de gebouwen die de daarvoor benodigde halffabricaten leveren. Ook heb je schepen nodig om handel te drijven. Niet alleen met je medespelers, maar ook met de Nieuwe Wereld voor de ingrediënten van (bijvoorbeeld) je koffie en sigaren.

Het spel eindigt als een speler alle behoeften van zijn bevolking bevredigd heeft en zo geen kaart meer in de hand heeft. Daarna wordt er nog een ronde gespeeld en wint de speler met de meeste punten.

…en de waardering

In de tips aan het eind van de spelregels staat de gedenkwaardige zin ‘De spelers moeten zich niet laten overspoelen met het gevoel dat het spel nooit eindigt’. Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik denk dan: dit spel duurt dus eindeloos. Tijdens het spelen blijft dat gevoel lang aanwezig. Zeker in het begin blijf je maar kaarten bijtrekken doordat je bevolking groeit en lijkt het wel of je tientallen verschillende goederen nodig hebt om die kaarten te kunnen spelen. Hoe ga je dat ooit klaarspelen?

Tegelijk speelt het spel ook erg snel weg. Individuele beurten zijn vrij kort, omdat je meestal wel weet wat je wilt doen. En na tientallen (honderden?) van die kleine stapjes komt dan ineens het moment dat iemand nog maar weinig kaarten heeft en het spel ineens in de hoogste versnelling schiet. Iedereen wil nu zo snel mogelijk de resterende kaarten spelen om geen punten te verkwisten.

Aan het einde van de rit blijkt dat je dan toch een paar uur bezig bent geweest. Die uren voelden voor mij vermakelijk genoeg, toch vroeg ik me iedere keer weer af of het de tijd waard was. Is dit echt net zo leuk als twee middellange spellen die samen even lang duren? In dit geval is het antwoord toch helaas ‘nee’. Door de grote verscheidenheid aan goederen voelt Anno 1800 eerder als een lange serie kleine puzzeltjes dan een grootse strategische tocht naar een einddoel. Leuk genoeg om te spelen, maar eigenlijk een uur te lang voor wat het is.