Kraków 1325 AD

Het spel …

Nederland is in toenemende mate een spellenland, maar het eerste -in mijn ogen- Nederlandse topspel moet nog ontworpen worden. Aan Morisi en Skyline of the World heb ik het nodige plezier aan beleefd, maar daar houdt het zo’n beetje mee op.

En toen was daar Kraków 1325 AD van Peter Struijf, prachtig geïllustreerd door Melchior van Rijn. Het spel speelt zich af in het Middeleeuwse Krakau, waar de spelers in de huid kruipen van verschillende verborgen genootschappen. Deze opereren in teams van twee. Samen probeer je door het opzetten van intriges invloed te krijgen in de verschillende wijken van de Poolse hoofdstad.

De intriges worden opgezet door het spelen van kaarten. Een speler speelt een kaart van een bepaald genootschap (niet per se je eigen), waarna de andere spelers er ook een spelen. Iedere kaart heeft een eigen waarde, plus een waarde ter ondersteuning of ondermijning van andere intrigekaarten. Heeft het team van de actieve speler de hoogste waarde dan lukt het intrige. De kaart gaat op een speciale stapel en het team mag invloed in een bepaalde wijk plaatsen. Als het intrige mislukt gebeurt er niets en mag het andere team een intrige starten.

Het spel bestaat uit verschillende jaren van vier seizoenen. Na ieder jaar wordt de balans opgemaakt. Iedere speler krijgt punten voor de wijk waarin zijn team de meerderheid heeft. Daarnaast scoren de genootschappen punten met de geslaagde intriges in hun kleur. Maar het blijft nog geheim wie met welke kleur speelt. Pas aan het einde van het spel maken de spelers bekend welke kleur ze zijn. Iedereen telt de punten van zijn teamscore op bij die van zijn genootschap. De speler met de meeste punten wint.

… en de waardering

Kraków 1325 AD is een spel van verborgen identiteiten, niet alleen van de spelers maar ook van het spel zelf. Het is een kaartspel vermomd als bordspel en een ieder-voor-zich-spel uitgedost als een teamspel. Niets is wat het lijkt, behalve het speelplezier. Dat is in grote mate aanwezig. Het uitspelen van de intriges is een intrigerende zaak, waarbij je allerlei overwegingen moet maken. Ga je voor de teamwinst, of probeer je vooral een kaart van jouw kleur door te laten komen? Nu een goede kaart opofferen om een intrige te laten (mis)lukken, of bewaren om later een grote klapper te maken?

Maar het is vooral de wrijving tussen spelen voor jezelf en voor het team. Geef je een van beide te weinig aandacht, dan kun je het wel vergeten. Het team is erg belangrijk, maar op een gegeven moment zul je toch voor jezelf moeten kiezen, bij voorkeur ongemerkt. Wanneer en hoe is altijd weer de vraag en houdt het spel spannend tot het eind.

Kraków heeft eigenlijk maar een echt groot nadeel en dat is de vereiste dat je het met vier speelt. Ook is het aan de lange kant, vooral voor onervaren spelers. Optimaal zou zijn om dit regelmatig met een vaste groep spelers te doen, maar met hoeveel lange spellen lukt je dat? Hoe dan ook, Krakow bewijst in ieder geval dat Nederlanders ook puike spellen kunnen ontwerpen. Kraków 1325 AD is in ieder geval mijn favoriete spel van Nederlandse bodem.