Geplaatst door Spiel 2023 was om vier redenen een nieuw begin. Allereerst was het de eerste echt weer normale Spiel na de Corona-pandemie. Vorig jaar waren er her en der in de wereld nog reisbeperkingen. Hierdoor bleven sommige standhouders en bezoekers weg. En natuurlijk moesten we vorig jaar nog de hele tijd een mondkapje ophouden in het beursgebouw. Ook dit was voor sommige mensen een reden om niet naar de beurs te komen. Dit jaar waren de reisbeperkingen opgeheven en hoefde je ook geen mondkapje meer op (al deed een enkeling dat vrijwillig alsnog). En dus werd Spiel weer als vanouds groots gevierd.
Het tweede nieuwe begin is Dominique Metzler, de oermoeder van Spiel, voor het eerst niet meer betrokken was bij de organisatie van de beurs. De organisatie van Spiel is overgenomen door een nieuw team onder leiding van Carol Rapp.
Spiel is verder in een nieuw visueel jasje gestoken. Het logo is veranderd, er is een mascotte geïntroduceerd (Meeps de kat) en er zijn strip-achtige posters gemaakt waarop je mensen een spel ziet doen. Er was op de beurs ook merchandise te koop met deze afbeeldingen. De looks kwam je ook tegen in de Spiel-app. Deze app was vorig jaar al geïntroduceerd, maar toen heb ik hem niet gebruikt. Dit jaar wel en dat beviel heel goed. Ik zie nog wel een paar verbeterpuntjes (waarvan sorteren op recent toegevoegde spellen de belangrijkste is), maar eigenlijk werkt de app waanzinnig goed voor een app voor een beurs van vier dagen lang. Je kon er prima in opzoeken bij welke stand je een spel kon vinden en hoe je er kon komen en er zat een lijst in waarop je kon zien waar en hoe laat welke activiteit werd aangeboden.
En het laatste nieuwe begin (en de grootste verandering) was de nieuwe halindeling. Dit jaar was de indeling van de hallen volledig op zijn kop gezet. De verschillende zalen waren ingedeeld op type spel. Zo konden liefhebbers van miniaturen en larp-ers hun hart ophalen in hal 1. In hal 2, 4, 5 en 6 kon je familiespellen vinden. En in hal 3 en 4 kon je spellen voor gevorderden en experts vinden. Deze nieuwe indeling beviel mij heel erg goed omdat de grote bekende namen veel beter gemengd waren met de kleine onbekende uitgevers waardoor vooral de kleintjes wat beter tot hun recht kwamen. In de oude indeling stonden veel daarvan namelijk in wat rommelige hallen waar ook veel rare troep tussen stond (ik heb vorig jaar zelfs nog ergens cassettebandjes te koop zien staan), waardoor die hallen minder aantrekkelijk waren om te bezoeken. Hal 3 was wel nog steeds de drukste hal van de beurs. Het blijft bijzonder om te ervaren wat het verschil aan omgevingsgeluid is als je van hal 3 de galeria inloopt. Het is net of iemand de volumeknop dicht draait.
Ieder jaar is het bij Spiel weer spannend hoe druk het gaat worden. In het laatste pre-corona-jaar kwamen er ruim tweehonderdduizend bezoekers. In 2021 was dit terug gezakt naar ongeveer honderdduizend en vorig jaar waren er al weer honderdvijftig. Dit jaar zijn het er net geen tweehonderdduizend geworden. Volgend jaar zullen we de grens van tweehonderdduizend wel weer passeren (dat is mooi voor de beurs, maar de drukte is een vervelend neveneffect).
De donderdag is meestal de rustigste dag van de beurs, maar deze donderdag was het meteen raak. Toen we ’s ochtends vroeg naar de beurs reden, merkten we dat al aan de enorme files die rondom het beursgebouw stonden. We waren nog net op tijd voor de opening op de beurs. En ook op de beursvloer was het super druk. Op de vrijdag en zaterdag vertrokken we een half uurtje eerder naar de beurs en beide keren reed het lekker door waardoor we juist weer veel te vroeg voor de deur stonden. Ook op de beursvloer leek het vrijdag en zaterdag minder druk dan op de donderdag te zijn. Maar vergis je niet: minder druk is eigenlijk nog steeds loeidruk. Op alle drie de dagen waren (bijna) alle tafels continu bezet en waren de gangpaden vol. Maar op donderdag was sardientjes-vol, terwijl je op vrijdag en zaterdag je in de gangen net een paar centimeter meer persoonlijke ruimte had. En dat maakt een groot verschil.
Op Spiel zijn er altijd spellen die in een oogwenk zijn uitverkocht. De afgelopen twee jaar waren er problemen op de transportmarkt waardoor het lastiger en ook heel veel duurder was om spellen te verschepen naar Europa. En dat was te merken op de beurs doordat nog meer spellen dan normaal maar heel beperkt aanwezig waren. Deze ervaring heeft ervaren Spiel-gangers geleerd om als je echt iets wilt hebben, het zo snel mogelijk te kopen (of zelfs voor te bestellen). Iedere ochtend als de beurs open ging was er dus een run naar stands met gewilde spellen en vormden zich daar enorme rijen. En soms was de rij langer dan het aantal te verkrijgen exemplaren waardoor mensen voor niets in de rij hadden gestaan.
Spellen zijn de afgelopen paar jaar, net als veel andere producten, flink duurder geworden. En dat merkte je ook op Spiel. Een paar jaar geleden kostte een groot spel vaak zo rond de 40 euro, nu betaal je zeker 50 euro, maar ook regelmatig 60 of 70 euro. Maar deze hoge prijzen remden de kooplust van de aanwezigen niet af en voor veel verkooppunten stonden de hele dag lange rijen. De spellen vlogen van de planken en verdwenen in tassen, trolleys, koffers, rugzakken en wat al niet meer. De mooiste trolley die ik heb gezien was een zelfgemaakt houten exemplaar dat ook nog te gebruiken was als stoel.
Maar voor de koopjeszoekers was er ook wel wat te scoren op Spiel. Spiele Offensive was er bijvoorbeeld weer met een grote stand aanwezig waar je scherp geprijsde spellen kon scoren. Lookout had ook een dumpstand. Ze schijnen hun webshop opgedoekt te hebben en verkochten de restvoorraad op Spiel voor lage prijzen. En zo waren er nog wel een paar stands waar je wat oudere spellen voor lage prijzen kon kopen. Maar dit zijn wel echt de uitzonderingen. Op Spiel staan de nieuwe spellen centraal en dat zijn dus ook de spellen die je in grote getalen kan kopen. Er zijn wel een paar winkels die ook wat oudere spellen verkopen, maar dat zijn echt de uitzonderingen en het zijn er minder dan pre-C (All Games, Galeria Kaufhof en Heidelberger zijn bijvoorbeeld geliefde winkels die zijn verdwenen).
Maar meer nog dan kopen, staat op Spiel het spelen centraal. Er zijn honderden tafels waarop je de nieuwe spellen kan uitproberen. De meeste uitgevers doen daarbij hun best om de stands mooi aan te kleden om het publiek naar hun tafels te lokken. Ondanks het enorme aanbod aan tafels, waren ze bijna continu bezet. Als je een spel wilde spelen, dan was het dan ook vaak het beste om even te kijken of vragen of er een tafel al bijna klaar was om daar naast te gaan staan wachten. Door dat te doen, heb ik veel spellen kunnen spelen die ik graag wilde uitproberen. Ik heb uiteindelijk 16 verschillende spellen uit kunnen proberen. Daarover de komende dagen meer.
En natuurlijk staat er een leger mensen klaar om al die spellen uit te leggen in een veelheid aan talen. Dit ging dit jaar vaak goed, maar natuurlijk niet altijd. Bij het eerste spel dat we wilden gaan doen, had de uitlegger nauwelijks een idee van hoe het spel ging. Hij had het zelf één keer gedaan, maar als hij een kwart van de regels wist, dan was het veel. Hij zei nog half grappend dat we maar de volgende dag terug moesten komen omdat hij tegen die tijd vast de regels wel geleerd had. We zijn toen doorgeschoven naar een ander, veel simpeler spel, in dezelfde stand in de hoop dat hij dat wel kon uitleggen. Dat ging inderdaad iets beter. Daar wist hij zeker de helft van de regels. De andere helft hebben we maar even zelf uit de regels gehaald. Hij was licht gepikeerd toen we hem op zijn fouten in de uitleg wezen, maar daar heb ik weinig medelijden mee. Ik ben echt super dankbaar dat zo veel mensen bereid zijn om in drukke hallen spellen uit te gaan leggen, maar als je die taak op je neemt dan moet je ook even de moeite doen om de spellen die je gaat uitleggen goed te leren. Niet alleen ben je mijn tijd aan het verspillen met een slechte uitleg, maar een slechte uitleg levert zelden een fijne spelbeleving op en dus doe je je werkgever (de meeste uitleggers worden betaald in geld en/of spellen) ook geen plezier doordat de kans sterk afneemt dat iemand een slecht uitgelegd spel gaat kopen.
Door het opheffen van alle reisbeperkingen was Spiel ook weer echt een internationale beurs geworden. Je kwam echt mensen tegen uit alle hoeken van de wereld. Volgens de organisator zijn er bezoekers uit 85 landen op Spiel geweest. Europa telt 51 landen, dus dat betekent dat (aangenomen dat uit ieder Europees land er ten minste één bezoeker was) er uit nog meer dan 30 niet- Europese landen bezoekers zijn geweest. Die mensen moeten dus serieus reizen om naar Spiel te komen. Eén zo’n verre reiziger was een man die ieder jaar vanuit Nieuw Zeeland naar Duitsland vliegt om spellen uit te komen leggen (en nog heel goed ook). Dan moet je wel heel erg van spellen houden. Het was verder ook nog steeds gebruikelijk om een spel te spelen met andere bezoekers waardoor ik ook aan de speltafel mensen van een groot aantal nationaliteiten trof, zoals mensen uit Tsjechië, Kazachstan, Duitsland, Portugal en meerdere mensen uit Azië. Ik kwam in de hal verder Amerikaan Jeff van Boardgamegeek tegen. Hij organiseert de BGG@SEA cruises voor Boardgamegeek. Ik ben een paar jaar geleden mee geweest met een cruise naar Alaska en ga volgend jaar weer mee en ik vond het dus leuk om hem even te spreken.
Naast al die nieuwe mensen die ik heb gesproken, kwam ik ook heel veel bekenden tegen en ook daar heb ik veel plezier in. Ik kwam bijvoorbeeld mijn oud collega Eugène tegen en Anton en ik hebben zelfs nog een spelletje met hem kunnen doen. Ik kwam ook een huidige collega (Jurjen) en flink wat Spellenpretters tegen. Ik denk dat ik zelfs Erwin Broens even gezien heb, maar dat weet ik niet zeker want ik had mijn bril niet op (het kan dus zijn dat ik naar een wildvreemde man heb gezwaaid die vriendelijk terug zwaaide). Maar naast al deze losse contacten, had ik vooral veel contact met mijn eigen Spiel-groepje dat uit drie clusters bestaat. Ik was samen met Anton op pad. Peter-Hein en zijn dochter Elin en Wendy en haar zoon Jurre vormden het tweede groepje. En Roger en Frank zijn het derde deel van onze groep. Via een groeps-app hielen we contact met elkaar en deelden we tops en flops uit.
En daar zat een hele interessante tip bij… Economen zeggen altijd “There is no such thing as a free lunch”, maar die bleek er op Spiel toch te zijn. Als je bij Ravensburger voor 25 euro of meer spellen kocht of als je een proefpotje van het nieuwe Disney verzamelkaartenspel Lorcana (uitgegeven door Ravensburger) deed, dan kreeg je een promokaart. Gewoon één suf kartonnen kaartje met een plaatje van Donald Duck er op, samen met tekst over wat de kaart doet en heel klein aan de onderkant het Spiel-logo. Niets bijzonders zou je zo zeggen. Maar daar denken verzamelaars van Lorcana schijnbaar anders over. Er waren namelijk meerdere Amerikanen die in de buurt van de Ravensburg en Lorcana stands rondhingen die grof geld (namelijk 50 euro per kaartje) betaalden voor deze promo’s. Of te wel: ik heb Council of Shadows voor 40 euro bij Ravensburger gekocht. Ik kreeg daar een promo bij. Ik liep een paar meter de stand uit en verkocht dit kaartje voor 50 euro, waardoor mijn Council of Shadows per saldo gratis was geworden en ik er nog een tientje op toe kreeg voor de moeite.
Bij Ravensburger waren ze niet helemaal gek en zetten ze wel een stempel op je hand als je een promo kreeg bij de aankoop van spellen zodat je maar één promo per dag kon halen. Maar met een beetje goed poetsen was dit stempel best weg te krijgen en er zijn dus mensen die deze route meerdere keren per dag hebben bewandeld. En die daarnaast nog een paar potjes Lorcana gingen spelen voor nog wat extra kaarten. En op die manier kon je dus op Spiel een paar honderd euro per dag bijverdienen. De rijen bij de Ravensburger stand werden tijdens de beurs dan ook steeds langer doordat steeds meer mensen deze truc ontdekten. En Ravensburger pikte hier weer een graantje van mee door steeds oudere spellen in de shop te zetten voor 25 euro (de grens om zo’n promo kaartje te krijgen). Ik heb ergens op de beurs bijvoorbeeld Broom Service voor 10 euro zien staan, maar bij Ravensburger vroegen ze er gewoon 25 voor en vlogen de exemplaren van de planken. Laten we het op houden dat het een vorm van Disney magie is.
Ik weet niet hoeveel kaartjes er door de Amerikanen zijn opgekocht, maar het moeten er honderden zijn geweest (ze stonden er alle drie de dagen dat we er waren en zijn er vast de zondag ook geweest). Het moet ze dus tienduizenden euro’s hebben gekost (nog los van hun reis- en verblijfskosten). Ik vraag me echt af hoe snel ze dat weer terug gaan verdienen. Je hebt immers ook nog zo iets als dat de prijzen dalen als het aanbod stijgt. Ze moeten de kaartjes dus een beetje gedoseerd op de markt gaan brengen om er de hoofdprijs voor te gaan vangen, maar dat betekent wel dat hun geld tot die tijd vast zit in die kaartjes. En het zijn maar gewone kartonnen kaartjes. Stel dat de Lorcana-gekte afkoelt, dan zijn ze in eens niet meer waard dan de prijs van oud papier. Ik verwacht niet dat het zo snel zal gaan, maar het lijkt me toch een flinke gok om zo veel geld te investeren in promo’s. Op de Britse ebay zie ik dat de kaarten aangeboden worden voor bedragen van meer dan 100 pond. Maar vragen is niet krijgen en als ik kijk naar de kaarten waar op geboden wordt, dan zie ik op dit moment biedingen van maximaal 60-70 pond. Dat is inderdaad meer dan 50 euro. Ik kan er met mijn hoofd niet bij dat mensen zo veel geld voor een kaartje betalen alleen omdat er een heel klein Spiel-logo op staat. Dat is namelijk het enige bijzondere aan deze Spiel-promo. Hetzelfde kaartje is ook al onderdeel van de normale set en ik heb me laten vertellen dat je die voor minder dan een dollar kan kopen op een site waar in verzamelkaarten wordt gehandeld. Ik ben dan ook heel benieuwd hoe deze prijzen zich gaan ontwikkelen. Ik heb me nooit met dit soort verzamelspellen bezig gehouden, dus misschien blijkt over een tijdje wel dat ik mijn kaart voor een veel hoger bedrag had kunnen verkopen als ik iets meer geduld had gehad en er iets meer moeite voor had gedaan.
Mijn drie dagen Spiel zijn omgevlogen. Ik heb het echt super naar mijn zin gehad. Ik heb heerlijk veel gespeeld, lekker lopen shoppen en vond het leuk om al die andere spellenliefhebbers te ontmoeten. En tegelijkertijd heb ik het gevoel dat ik maar een fractie heb meegepikt van alles wat Spiel te bieden heeft. Spiel is zo ongelofelijk groot dat je zelfs in vier dagen niet alles kan bekijken wat er is. Ik had van te voren een lijst gemaakt met de spellen waar ik in geïnteresseerd was en zelfs van die lijst heb ik niet alle spellen gezien (laat staan gespeeld). Spiel is gewoon te groot. Maar laten we eerlijk zijn, dat is een heerlijk probleem om te hebben.
Na drie dagen was ik wel echt kapot moe (ook omdat ik niet zo’n goede slaper ben en na Spiel dagen mijn hoofd nog lang aan bleef staan van alle indrukken van de dag). Ik was dan ook weer blij om zaterdag terug naar huis te gaan. Het was zondag wel een raar idee dat er nog Spiel was, maar dat ik er niet meer bij was. Maar gelukkig is er altijd volgend jaar. Volgend jaar wordt Spiel georganiseerd van 3 tot en met 6 oktober. Ik ga binnenkort maar vast eens een hotel boeken. Volgend jaar zou het namelijk nog wel eens veel drukker kunnen worden als dit jaar. Op 3 oktober vieren Duitsers namelijk de Dag van de Duitse Eenheid (de hereniging van oost met west Duitsland) en dit is een nationale vrije dag. En die valt volgend jaar dus op donderdag en de verwachting van de organisatie is dat veel Duitsers de vrijdag dan ook vrij gaan nemen. En dat zou zo maar kunnen betekenen dat sommige Duitse bezoekers die normaal in het weekend naar Spiel gaan, nu op donderdag en/of vrijdag al komen.
De komende dagen zal ik in blogjes mijn eerste indrukken delen van alle Spiel 2023 spellen die ik op de beurs of sindsdien heb gespeeld. En ik kan vast verklappen dat een aantal daarvan in mijn tas naar huis zaten.