Maharadja

Het spel …

Misschien is Wolfgang Kramer wel de meest gelauwerde spellenmaker ooit. Alleen al de samenwerking met Michael Kiesling heeft hem twee keer de Spiel des Jahres gebracht, met de spellen Tikal en Torres. Ook Maharadja was weer voor deze prijs genomineerd en in Nederland won het de Nederlandse Spellenprijs. Andere topspellen van dit duo zijn Java, Mexica en Pueblo.

Maharadja is het eerste spel van hen dat bij Phalanx is uitgebracht en speelt zich af in het Moghul-tijdperk in Noord-India. Om bij de Maharadja in het gevlei te komen moet je als speler in de rol van Indiase prins proberen zo veel mogelijk paleizen te bouwen. Hiervoor laat je een architect door de provincie Rajastan reizen en neem je gedurende het spel andere vaklui in dienst die je hierbij kunnen helpen. De Maharadja reist langs de zeven steden om te kijken wie er nu weer prachtige bouwwerken hebben neergezet. De speler met de grootste invloed in een stad krijgt van hem het meeste geld. De Maharadja is gul, iedereen met enige invloed krijgt iets, alleen hoe meer je hebt geïnvesteerd hoe meer je ook krijgt. Voor het eerste paleis in een stad krijg je de meeste invloedspunten, drie stuks, voor latere paleizen, huizen en de aanwezigheid van je architect allemaal één. Tussen de steden liggen in totaal veertig dorpen. Als je een huis bezit in een dorp kost reizen niets. Anders moet in ieder dorp dat je passeert 1 geld betaald worden aan iedere huiseigenaar.

Tijdens het spel mag je gebruik maken van zes karakters. Alle karakters hebben een goede eigenschap die je in die ronde mag gebruiken. De rangorde van de karakters bepaalt de volgorde van de spelers. Karakter nummer 1 is altijd als eerste aan de beurt en heeft bij een gelijke stand in een stad het voordeel. Het leuke van het spel is dat je van tevoren moet bedenken welke acties je wilt uitvoeren. Je mag uit negen acties maar twee kiezen. Dit gebeurt in het geheim. Alle spelers kiezen hun twee acties op hun actieschijf. De speler met karakter 1 laat als eerste zien voor welke acties hij heeft gekozen en voert ze uit. Daarna de speler met het karakter met de op één na hoogste rangorde enzovoorts. Er kunnen huizen gebouwd of verplaatst worden, paleizen in steden worden gemaakt, van karakter worden gewisseld (let op, dan verandert direct ook de speelvolgorde!), geld geïnd worden en je kunt zelfs de reisroute van de Maharadja beïnvloeden. Op een spoor aan de zijkant van het bord staat aangegeven in welke volgorde de Maharadja de steden met een bezoek gaat verblijden. Deze kan in beperkte mate gewijzigd worden. De acties van de spelers die voor jou aan de beurt zijn hebben grote invloed op de door jezelf gekozen acties. Zo kan het zijn dat er geen plaats meer is voor een paleis, of dat je je karakter kwijt bent voordat je de geplande actie die bij dit karakter hoorde hebt kunnen uitvoeren. Als je om wat voor reden dan ook een gekozen actie niet (helemaal) kunt uitvoeren dan krijgen de andere spelers twee geld. Het spel eindigt als een speler zeven paleizen gemaakt heeft of als de Maharadja zijn reis heeft beëindigd door op het reisspoor bij de 10 aan te komen. De speler met de meeste paleizen wint het spel.

… en de waardering

Maharadja ziet er erg goed uit. De kaart mag dan niet kloppen met de topografische werkelijkheid, functioneel voor het spel is die wel. Maharadja is een voorbeeld van een spel waar door het samenvoegen van reeds bestaande spelelementen een erg goed nieuw spel wordt gevormd. De actieschijven en in het geheim kiezen van acties kenden we al uit Kramer’s El Grande, het kiezen van karakters met een bijbehorende actie kom je tegenwoordig in heel veel spellen tegen, denk aan bijvoorbeeld Machiavelli en Puerto Rico. Je kunt wel enige pech hebben als acties van anderen je plannen in de war sturen. Je moet risico’s nemen om geld te kunnen verdienen en je kunt derhalve het noodlot niet uit sluiten. Je kunt wel zo veel mogelijk proberen je tegenstanders in te schatten en zelf niet te voorspelbaar te handelen. In Maharadja zijn al deze zaken goed op elkaar afgestemd en vormen ze samen een strategisch spel voor de echte liefhebbers.

Maharadja is een heerlijk spel in het zwaardere segment. Een echte hersenkraker die iedere keer dat je het speelt weer moeilijker lijkt te worden omdat je uit je eerdere potjes waardevolle lessen hebt geleerd en je dus steeds meer plekken ziet waar je medespelers je kunnen dwarsbomen. En probeer dan nog maar eens de juiste acties te kiezen. Het grappige is dat hierdoor mensen die het spel voor het eerst doen een goede kans hebben om te winnen, zij zien alle beren nog niet staan.

Bij spellen van dit illustere duo ben ik altijd ernstig vooringenomen: gegeven hun eerdere geweldige stevige bordspellen, moet Maharadja toch ook wel weer een topper zijn? Gelukkig werd ik niet teleurgesteld, want ik vind Maharadja een van de beste spellen van de afgelopen jaren, en het beste van Kramer & Kiesling sinds Torres. Maharadja heeft het helemaal: je werkt aan je eigen strategie, maar moet anderen altijd in de gaten houden. Omdat geld erg schaars is, ben je geneigd je acties nogal eens (te) strak te plannen, wat natuurlijk niet altijd goed afloopt. Te voorzichtig zijn is ook weer niet goed, want uiteindelijk moeten er wel zeven paleizen gebouwd worden! Werkelijk een heerlijk spel, dat de maximale waardering in mijn ogen zeker verdient.