Geplaatst door In de stortvloed van jaaroverzichten met beste films, boeken, series en wat al niet van 2023 kunnen de spellen niet ontbreken. Ik vind het altijd een lastige klus. Ik heb mezelf opgelegd dat ik een spel minstens drie keer gespeeld moet hebben, en voor 2023 bij voorkeur niet (of het moet een keer aan het eind van 2022 geweest zijn). En om een eindeloze woordenbrij te voorkomen beperk ik me tot een lijstje van ongeveer vijf. Plus een eervolle vermelding. En twee spellen die me ondanks alle positieve reacties nogal tegenvielen.
De eervolle vermelding gaat naar een spel dat dat helemaal niet nodig heeft. Hitster is inmiddels zo’n knaller van een succes dat je echt niet sites zoals deze hoeft af te struinen naar informatie, of om te lezen of het misschien wat is is. Als je het hebt gespeeld, vind je het leuk. Zo niet, dan houd je niet van muziek of gezelligheid, of van beide. Ongetwijfeld het populairste partyspel sinds 30 Seconds, en misschien nog wel populairder dan dat.
Twee spellen die me, ondanks de lovende recensies nogal tegenvielen waren Heat en Earth. Er zijn genoeg racespellen die ik leuk vind, maar Heat wist me ook na een potje of vijf niet te bekoren. Een deckbuilder met tegelijk teveel gedoe en kleine regeltjes, maar ook weinig mogelijkheid om je deck echt beter te maken (alleen slechter). Als je het niet goed aanpakt kom je snel genoeg in een hopeloze situatie terecht en is de weg naar Parijs (of Zandvoort, weet ik veel) wel erg lang.
Ik houd van tableaubuilders, maar Earth was me echt teveel van het goede. Een eindeloze brij van symbooltjes om in de gaten te houden, zowel bij jezelf als bij de anderen, en overal blokjes en dingetjes en hè, ik word alweer moe als ik dit schrijf. Aan tafel of online, ik vond het onmogelijk om het overzicht te houden en bleef het maar zielloos schuiven met kaarten en blokjes.
Maar genoeg introductie. De keuze was niet eenvoudig, ik heb zelfs twee spellen een plek laten delen, maar dit waren mijn beste nieuwe spellen van het afgelopen jaar:
5. That’s not a Hat
Van alle nieuwe partyspellen die ik dit jaar speelde vond ik deze toch echt de leukste. Doodsimpele regels, en met alleen een stapel kaarten ook overal te spelen. Je hebt wel minstens vier spelers nodig, maar met minder is van een party ook niet echt sprake natuurlijk.
In iedere groep met wie ik het speelde werd er hard om dit spel en elkaar gelachen. De zweetdruppels bij de speler die zich moet herinneren of het inderdaad een donut is op die kaart, terwijl hij blijkbaar als enige niet heeft gezien dat de donut al uit het spel is, het uitgestreken gezicht van de bluffende buurman, meer dan een paar kaartjes met plaatjes heb je niet nodig. Ik weet zeker dat er ook in al die groepen met wie ik het speelde er iemand was die het ook kocht.
4. Wolven
Afgezien van het natuurthema lijkt Wolven rechtstreeks afkomstig uit de jaren 90. Nu eens geen optimalisatiesommetjes op je eigen bordje met honderden opties. De interactie is bijzonder direct voor een spel uit de jaren 20.
Ik heb gemerkt dat dat voor sommige spelers even wennen is, en dat niet iedereen er even gecharmeerd van is. Ook het soms plotselinge en onverwacht vroege einde kan een vervelende verrassing zijn, maar dat is een kwestie van wennen. Ik houd er juist wel van als de speler het einde van een spel kunnen forceren of juist vertragen, naar gelang hun strategie. En strategisch is het: met maar twee acties per beurt en voortdurend bewegende puntendoelen is er veel om over na te denken, en toch zijn de regels niet erg complex. Een topper in het gevorderde segment.
3. Forest Shuffle
Mijn eerste kennismaking met dit spel was op BGA, gevolgd door een paar rondjes op Spiel. Pas een paar weken geleden speelde ik dit voor het eerst echt aan tafel. En wat een verschil met BGA! Daar worden de punten automatisch voor je bijgehouden en kun je dus goed zien of het een spannend potje is of juist een kloppartij. Aan tafel is het maar afwachten en komt het echte werk pas met de puntentelling. Je moet tientallen kaarten bij langs voor hun individuele score, die uiteen kan lopen van één mager puntje of een klapper van meer dan veertig. Hoe dan ook, rekenen zul je.
Die afschuwelijke puntentelling is wel een stevige domper op het spel. Het feit dat het toch de derde plek in mijn lijstje haalt zegt dus veel over hoe leuk het voor de rest is. Niet zo gek als je bedenkt dat Race for the Galaxy nog steeds mijn favoriete spel is. De fraaie balans tussen tactiek en strategie, het met pijn in het hart afleggen van kaarten die je graag zou spelen, de spannende eindstrijd als het spel zo maar voorbij kan zijn, het ontdekken van de verschillende kaarten: alles is smullen geblazen.
2. The Search for Planet X en Cryptid
Ik speel ze niet zo vaak, want deductiespellen zijn wel een acquired taste. Dat heeft er ongetwijfeld mee te maken dat sommige mensen er meer aanleg voor hebben dan anderen. En ze zijn ook niet allemaal even leuk. Sleuth is een echte hersenkraker, maar het effectief bijhouden van de informatie is een hele toer. Code 777 is al een stuk beter te doen, maar heeft er soms last van dat je veel pech of geluk kunt hebben met de vragen die jij of een andere speler moet stellen. En bij allemaal geldt: je moet echt goed logisch kunnen denken om een kans te maken.
Het afgelopen jaar speelde ik twee nieuwe spellen in het genre die ik allebei fantastisch vind, daarom noem ik ze hier samen. Cryptid is de simpelste van de twee en voegt naast het deduceren ook een sociaal element toe. Hoewel je altijd conform je eigen aanwijzing moet spelen, kun je dat wel op zo’n manier doen om anderen op het verkeerde been te zetten. Probeer ze te laten denken dat je op een bepaald landschap moet plaatsen, terwijl je eigenlijk in de buurt van een speciaal gebouw moet zijn.
The Search for Planet X is meer een hardcore deductiespel, wat ook wel bij het wetenschappelijke thema past. Het mooie hiervan is dat de spelers op verschillende niveaus kunnen spelen. Aanwijzingen en antwoorden op je vermoedens worden verzorgd door de app, en de zelfverklaarde cracks moeten het met spaarzamere informatie doen dan mensen die wat minder vaak sudoku’s doen, waardoor iedereen een kans maakt. Die app is heerlijke toevoeging, die je veel werk uit handen neemt en altijd een passend geluid heeft bij een goede of verkeerde gok.
1. Knarr
Geen stevig tableauspel deze keer, mijn favoriete spel van het afgelopen jaar is een snel en soepel verzamelspelletje. Met alle spelersaantallen is Knarr een feestje om te doen, daarbij erg geholpen door de fraaie vormgeving. Vergeet Splendor en Century: De specerijenroute, in het genre van ‘grondstoffen verzamelen of punten scoren’ is Knarr veruit de leukste (en mooiste). Het hele spel ben je voortdurend aan het afwegen: specialiseren in een kleur en dan vast komen te zitten als die kleur niet meer komt in de kaarten of bestemmingen, spreiden voor minder risico maar ook minder grote klappers; het moment dat je nog één keer een rode kaart speelt of ze toch maar inlevert voor die vette locatiekaart; inzetten op reputatie of niet? Ja, Knarr is een spel dat ik nog heel vaak ga spelen en ik feliciteer de Nederlandse uitgever alvast die hiervan een vertaalde versie van uit gaat brengen.